ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក

Episodios disponibles

de

ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក - Cassini ៖ បេសកកម្មទៅកាន់ភពសៅរ៍

នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោករបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមបន្ត រៀបរាប់ អំពីប្រវត្តនៃចក្រវាល ដោយសូមលើកឡើង អំពីបេសកកម្ម “កាស៊ីនី-ហ៊ុយហ្កឹនស៍” (Cassini-Huygens) របស់ទីភ្នាក់ងារអវកាសអាមេរិក និងទីភ្នាក់ងារអវកាសអឺរ៉ុប ក្នុងការបញ្ជូនយានឲ្យទៅសិក្សាលម្អិតលើភពសៅរ៍។

ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក - Rosetta ៖ បេសកកម្មទៅចុះចតលើផ្កាយដុះកន្ទុយ

នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោករបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមបន្ត រៀបរាប់ អំពីប្រវត្តនៃចក្រវាល ដោយសូមលើកឡើង អំពីបេសកកម្ម “រ៉ូហ្សេតា” (Rosetta) របស់ទីភ្នាក់ងារអវកាសអឺរ៉ុប ក្នុងការបញ្ជូនយានឲ្យទៅចុះចតលើផ្កាយដុះកន្ទុយ ដែលជារឿងមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។

ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក - តើផ្កាយដុះកន្ទុយជាអ្វីពិតប្រាកដ?

នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោករបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមបន្ត រៀបរាប់ អំពីប្រវត្តនៃចក្រវាល ដោយសូមលើកឡើង អំពីការសិក្សារបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជុំវិញសំណួរថា តើផ្កាយដុះកន្ទុយមានធាតុផ្សំជាអ្វី? មានប្រភពពីណា? ហើយតើហេតុអ្វីបានជាវាមានកន្ទុយខុសពីផ្កាយផ្សេងទៀត?

ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក - ផ្កាយដុះកន្ទុយ៖ រវាងអបិយជំនឿ និងវិទ្យាសាស្ត្រ

នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោករបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមបន្ត រៀបរាប់ អំពីប្រវត្តនៃចក្រវាល ដោយសូមលើកឡើង អំពីផ្កាយដុះកន្ទុយ ដែលនៅក្នុងជំនឿសម័យបុរាណចាត់ទុកថាជាសញ្ញានៃការមកដល់នៃសង្រ្គាម ឬគ្រោះចង្រៃណាមួយ។

ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក - ភពសុក្រ៖ ផ្កាយព្រឹក ឬផ្កាយចោរ

នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោករបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមបន្ត រៀបរាប់ អំពីប្រវត្តនៃចក្រវាល ដោយសូមលើកឡើង អំពីភពសុក្រ ដែលតែងតែត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាបងប្អូនភ្លោះនៃភពផែនដីរបស់យើង។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានផ្កាយពីរដួង ដែលគេស្គាល់ជាទូទៅតាំងពីសម័យបុរាណ ដោយសារតែវាជាផ្កាយដែលគេមើលទៅឃើញមានពន្លឺភ្លឺខ្លាំង ហើយទាក់ទាញអារម្មណ៍ជាងផ្កាយណាផ្សេងទៀតទាំងអស់។ ផ្កាយទាំងពីរដួងនេះ មួយតែងតែរះនៅពេលព្រឹកព្រលឹមមុននឹងត្រូវលុបបាត់ដោយពន្លឺព្រះអាទិត្យ ដែលយើងហៅថា “ផ្កាយព្រឹក” និងមួយទៀតតែងតែបង្ហាញខ្លួននៅពេលល្ងាច ហើយបានតែប៉ុន្មានម៉ោងក៏លិចទៅវិញ ដែលយើងឲ្យឈ្មោះថា "ផ្កាយចោរ”។ តាមការពិតទៅ “ផ្កាយព្រឹក” និង “ផ្កាយចោរ” នេះ មិនមែនជាផ្កាយពីរផ្សេងគ្នាដូចដែលមនុស្សភាគច្រើនធ្លាប់គិតនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ គឺជាផ្កាយតែមួយ គ្រាន់តែបង្ហាញខ្លួននៅពេលផ្សេងគ្នាតែប៉ុណ្ណោះ ហើយផ្កាយនេះ គឺភពសុក្រ ដែលមានគន្លងតារាវិថីស្ថិតនៅលំដាប់ទីពីរ រាប់ពីព្រះអាទិត្យ ពោលគឺ ស្ថិតនៅបន្ទាប់ពីភពពុធ និងមុនភពផែនដីរបស់យើង។ ដោយសារតែមានគន្លងតារាវិថីស្ថិតនៅប៉ែកខាងក្នុងធៀបនឹងភពផែនដីយើងបែបនេះហើយ បានជាភពសុក្រតែងតែមានទីតាំងស្ថិតនៅក្បែរព្រះអាទិត្យ ដោយពេលខ្លះរះនៅពេលព្រឹកព្រលឹមមុនព្រះអាទិត្យបន្តិច (ផ្កាយព្រឹក) ពេលខ្លះលិចទៅតាមក្រោយព្រះអាទិត្យនៅពេលល្ងាច (ផ្កាយចោរ) ចំណែកឯពេលខ្លះទៀតត្រូវបាត់មុខពីផ្ទៃមេឃទាំងស្រុង ដោយត្រូវរះនៅពេលថ្ងៃ ហើយត្រូវលុបដោយពន្លឺព្រះអាទិត្យ។ ភពសុក្រត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាផ្កាយដែលមានពន្លឺភ្លឺជាងគេបំផុតនៅពេលយប់ ពោលគឺ ក្រៅពីព្រះចន្ទមួយចេញ គ្មានអ្វីដែលភ្លឺជាងភពសុក្រនេះទេ។ នេះក៏ដោយសារតែភពសុក្រ ជាភពដែលស្ថិតនៅជិតនឹងភពផែនដីជាងគេ មានទំហំក៏ធំប្រហាក់ប្រហែលនឹងភពផែនដី ព្រមទាំងមានស្រទាប់បរិយាកាស ដែលធ្វើឲ្យពន្លឺដែលទទួលពីព្រះអាទិត្យត្រូវចាំងផ្លាតខ្លាំងចេញមកវិញ។ លក្ខណៈស្រដៀងគ្នា ទាំងទំហំ ធាតុផ្សំ និងវត្តមាននៃបរិយាកាសបែបនេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យមនុស្សទូទៅ តាំងពីដើមរៀងមក តែងតែចាត់ទុកភពសុក្រប្រៀបដូចជាបងប្អូនភ្លោះរបស់ភពផែនដី ហើយនាំគ្នាគិតថា នៅលើភពសុក្រនេះ ក៏ប្រហែលជាមានជីវិតរីកដុះដាលខ្លាំង ដូចជានៅលើភពផែនដីរបស់យើងនេះដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ បន្តិចម្តងៗ នៅពេលដែលវិទ្យាសាស្រ្ត និងបច្ចេកវិទ្យាកាន់តែរីកចម្រើនជឿនលឿន អាចឲ្យគេសិក្សាកាន់តែលម្អិត និងរហូតអាចបញ្ជូនយានគ្មានមនុស្សបើកឲ្យទៅចុះចតនៅលើភពសុក្រ ទើបគេនាំគ្នាភ្ញាក់ផ្អើលដោយមើលឃើញថា ភពសុក្រនេះមានភាពខុសគ្នាស្រឡះពីភពផែនដី ជាពិសេស គឺទាក់ទងនឹងលក្ខខណ្ឌអំណោយផលនៃជីវិត។ ប្រទេសដែលបានបញ្ជូនយានគ្មានមនុស្សបើកឲ្យទៅចុះចតដោយជោគជ័យលើភពសុក្រមុនគេ គឺសហភាពសូវៀត នៅក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០។ សហភាពសូវៀតបានចាប់ផ្តើមបញ្ជូនយានគ្មានមនុស្សបើកឲ្យទៅចុះចតលើភពសុក្រ តាំងពីឆ្នាំ១៩៧០ ក៏ប៉ុន្តែ ត្រូវបរាជ័យជាច្រើនលើក ដោយយានខ្លះត្រូវបាត់ការទាក់ទងតាំងពីពេលមិនទាន់ចុះដល់ដី ហើយខ្លះទៀតបាត់ការទាក់ទងភ្លាមៗ ក្រោយពីចុះដល់ដី។ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ ទើបសូវៀតអាចចុះចតយានគ្មានមនុស្សបើកដោយជោគជ័យលើភពសុក្រជាលើកទីមួយ។ យាននេះ ក៏ដូចជាយានក្រោយៗមកទៀតដែរ អាចមានដំណើរការនៅលើដីនៃភពសុក្របានត្រឹមតែប៉ុន្មានម៉ោងតែប៉ុណ្ណោះ ក៏ប៉ុន្តែ ទោះជាយ៉ាងណា វាគ្រប់គ្រាន់ល្មមនឹងអាចឲ្យគេប្រមូលទិន្នន័យបានច្រើនពីស្ថានភាពនៃផ្ទៃដី និងពីបរិយាកាសរបស់ភពសុក្រ ហើយទិន្នន័យអស់ទាំងនេះធ្វើឲ្យគេអាចយល់កាន់តែច្បាស់ថា តើហេតុអ្វីបានជាយានដែលចុះចតលើភពសុក្រនេះ មិនអាចស្ថិតស្ថិរនៅបានយូរលើសពីប៉ុន្មានម៉ោងបែបនេះ? ភពសុក្រ ថ្វីដ្បិតតែមានទំហំ ម៉ាស់ និងកម្លាំងទំនាញប្រហាក់ប្រហែលនឹងភពផែនដី ហើយមានសណ្ឋានដី និងរចនាសម្ព័ន្ធប្រហាក់ប្រហែលនឹងភពផែនដី ក៏ប៉ុន្តែ លក្ខណៈស្រដៀងគ្នានឹងភពផែនដីយើងនេះ គឺមានតែត្រឹមនេះប៉ុណ្ណោះ ចំណែកអ្វីៗផ្សេងទៀត ភពសុក្រ គឺខុសគ្នាស្រឡះពីភពផែនដីរបស់យើង។ ភពសុក្រ បើទោះបីមិនមែនជាភពដែលស្ថិតនៅជិតព្រះអាទិត្យជាងគេ ក៏ប៉ុន្តែ ជាភពដែលក្តៅជាងគេបង្អស់ នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើង។ សីតុណ្ហភាពនៅលើភពសុក្រមានរហូតដល់ទៅជាង ៤៦០អង្សារ ពោលគឺក្តៅជាងភពពុធ ដែលជាភពស្ថិតជិតព្រះអាទិត្យជាងគេទៅទៀត។ មូលហេតុចម្បងដែលធ្វើឲ្យភពសុក្រមានសីតុណ្ហភាពក្តៅខ្លាំងបែបនេះ គឺដោយសារតែភពសុក្រមានស្រទាប់បរិយាកាសក្រាស់ខ្លាំង ហើយបរិយាកាសនេះទៀតសោតមានធាតុផ្សំចម្បងជាឧស្ម័នកាបូនិច (៩៦,៥%) និងអាសូត (៣,៥%) ដែលសុទ្ធសឹងជាប្រភេទឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ដ៏មានប្រសិទ្ធភាពនៅក្នុងការស្រូប និងទប់កម្តៅពីព្រះអាទិត្យមិនឲ្យសាយភាយចេញទៅវិញ។ ស្រទាប់បរិយាកាសដ៏ក្រាស់ឃ្មឹកនេះក៏ធ្វើឲ្យសម្ពាធលើភពសុក្រត្រូវកើនឡើងដល់កម្រិតកំពូលផងដែរ ដោយគ្រាន់តែនៅលើផ្ទៃដីនៃភពសុក្រ មានសម្ពាធខ្លាំងប្រហាក់ប្រហែលនឹងនៅបាតសមុទ្រជម្រៅដល់ទៅជិត១ពាន់ម៉ែត្រនៅលើភពផែនដីរបស់យើង។ សម្ពាធ និងសីតុណ្ហភាពដ៏សែនក្តៅបែបនេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យគេសន្និដ្ឋានថា ភពសុក្រ (យ៉ាងហោចណាស់នៅលើផ្ទៃដី) មិនមែនជាទីកន្លែងដែលមានអំណោយផលសម្រាប់ការរីកដុះដាលនៃជីវិត ដូចអ្វីដែលគេធ្លាប់គិតពីមុនមកនោះទេ។ ក្រៅពីនេះ ភពសុក្រនៅមានលក្ខណៈដ៏ចម្លែកមួយទៀត ដែលខុសពីភពផ្សេងៗទៀត នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើង គឺភពសុក្រនេះមានចលនាវិលជុំវិញខ្លួនឯងយ៉ាងយឺតៗបំផុត ដោយវិលមួយជុំខ្លួនឯងត្រូវចំណាយពេលយូរជាងវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យទៅទៀត។ គេអាចនិយាយបានម្យ៉ាងទៀតដោយងាយស្តាប់ថា នៅលើភពសុក្រ ១ថ្ងៃមានរយៈពេលយូរជាង១ឆ្នាំទៅទៀត។ ១ឆ្នាំលើភពសុក្រមានរយៈពេលស្មើនឹង ២២៥ថ្ងៃលើភពផែនដី ចំណែកឯ១ថ្ងៃវិញមានរយៈពេលរហូតដល់ទៅ ២៤៣ថ្ងៃឯណោះ។ ចំណុចចម្លែកមួយទៀត ប្រសិនបើគេអាចទៅឈរនៅលើដីនៃភពសុក្របាន (ដោយមិនត្រូវស្លាប់ដោយកម្តៅ និងសម្ពាធ) ហើយប្រសិនបើមិនមានពពក និងស្រទាប់បរិយាកាសដ៏ក្រាស់ឃ្មឹកបាំងទេនោះ គេនឹងអាចសង្កេតឃើញថា ថ្ងៃមិនត្រឹមតែដើរយឺតជាងឆ្នាំនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះអាទិត្យមានចលនាផ្ទុយពីអ្វីដែលយើងឃើញនៅលើភពផែនដីរបស់យើងទាំងស្រុង ពោលគឺ ថ្ងៃនៅលើភពសុក្ររះនៅទិសខាងលិច ហើយលិចទៅវិញនៅឯទិសខាងកើត។ នេះដោយសារតែភពសុក្រ រួមជាមួយនឹងភពអ៊ុយរ៉ានុស គឺជាភពតែពីរគត់ នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើង ដែលមានចលនាវិលជុំវិញខ្លួនឯង ក្នុងទិសដៅបញ្ច្រាស់ពីភពផ្សេងទៀត។ នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ថ្វីដ្បិតតែគេសន្មត់ជារួមថា ភពសុក្រមិនមែនជាទីតាំងដែលមានលក្ខខណ្ឌអំណោយផលសម្រាប់ការរីកដុះដាលនៃជីវិត ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៅតែបន្តចាប់អារម្មណ៍សិក្សាលម្អិតលើភពនេះដដែល ជាពិសេស គឺគេចង់ដឹងលម្អិតអំពីបរិយាកាសដែលពោរពេញទៅដោយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់នៅលើភពសុក្រ ដើម្បីធ្វើជាមូលដ្ឋាន ក្នុងការសិក្សាទៅលើដំណើរវិវឌ្ឍន៍នៃអាកាសធាតុនៅលើភពផែនដីរបស់យើង។ តាមរយៈទិន្នន័យដែលគេប្រមូលបានកាលពីពេលកន្លងមក អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តជាទូទៅនាំគ្នាសង្ស័យថា មុននឹងត្រូវប្រែក្លាយជាទីគ្មានអំណោយផលដូចជាសព្វថ្ងៃនេះ កាលពីដើមដំបូងឡើយ ភពសុក្រប្រហែលជាមានទឹក និងបរិយាកាសស្រដៀងគ្នាច្រើននឹងភពផែនដីរបស់យើង។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគេចង់ឈ្វេងយល់ថា តើមានមូលហេតុអ្វី ដែលធ្វើឲ្យភពសុក្រត្រូវប្រែប្រួលបែបនេះ ហើយតើភពផែនដីរបស់យើងទៅថ្ងៃអនាគតអាចនឹងមានជោគវាសនាដូចគ្នាដែរឬក៏យ៉ាងណា ?