នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ

Episodios disponibles

de

នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ - ជិះកង់ជាការថែសុខភាពរាងកាយនិងផ្លូវចិត្ត

ជិះកង់ជាមធ្យោបាយធ្វើដំណើរដែលមានតម្លៃស្ទើរជាអមតៈ និងអាចជាមិត្តដ៏ប្រពៃបំផុតសម្រាប់អ្នកចង់ថែរក្សារាងនិងសុខភាព។ គ្រប់អ្នកជំនាញសុខភាព គ្រូពេទ្យកីឡា គ្រូពេទ្យផ្នែកឆ្អឹង សុទ្ធតែចាត់ទុកការជិះកង់ក្នុងធម្មជាតិ និងជិះកង់ក្នុងសាល ថាជាឱសថមិនចេះរីងស្ងួតសម្រាប់សុខភាព។ ដូចការហែលទឹក ធាក់កង់ ជាកីឡាដែលមួយគត់ដែលដោះបន្ទុក មានន័យថា ធាក់កង់ជួយបេះដូងតែមិនបង្កផលប៉ះពាល់ដល់សន្លាក់ទេ។ តើការធាក់កង់ ផ្តល់គុណប្រយោជន៍សុខភាពយ៉ាងណាខ្លះ ? អ្នកដែលសម្រេចចិត្តជិះកង់ គឺជាអ្នកដែលចេះថែសុខភាពខ្លួនឯង។ មិនថាជាការធាក់ កង់បែបបុរាណ កង់អាគុយ ឬកង់កីឡាធាក់ក្នុងផ្ទះទេ គុណប្រយោជន៍នៃការធាក់កង់ ចំពោះសុខភាព មិនមែនជាអ្វីដែលត្រូវប្រឹងវែកញែកទេ។ វិទ្យាសាស្ត្របានដឹង និងបញ្ជាក់យ៉ាងប្រាកដហើយ។ គ្រាន់តែថា ធាក់កង់ក្នុងផ្ទះ (កង់កីឡា) មិនចេះដួល គ្មានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ តែមិនបានស្រូបខ្យល់បរិយាកាសធម្មជាតិ ត្រូវកម្តៅថ្ងៃ។ ឯកង់អាគុយ ផ្តល់គុណប្រយោជន៍ដល់សុខភាពដូចកង់បូរាណដែរ តែជាជួយលើកទឹកចិត្តមនុស្សឱ្យជិះកង់បានឆ្ងាយ និងបានយូរ។ ជិះកង់ជាកីឡាសម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូប? ធាក់កង់ ឬជិះកង់កំសាន្ត ជាកីឡាសុខភាព ព្រោះមនុស្សគ្រប់រូបមិនថានៅក្រុងនៅស្រែ ក្មេងចាស់ ប្រុសស្រី ធាត់ស្គមទេ សុទ្ធតែអាចធ្វើកីឡានេះបានទាំងអស់ មិនដូចកីឡារត់ត្រឹកៗ ដែលមនុស្សធាត់លើសទម្ងន់មិនគួរប្រតិបត្តិឡើយ ព្រោះខ្លាចមានបញ្ហានៅកជើង នៅជង្គង់ ឬនៅខ្នង។ មនុស្សចាស់ជរា ពិបាកដើរមែន តែអាចធាក់កង់បានយ៉ាងស្រួល ដើម្បីជួយសម្រួលសន្លាក់ជើង និងត្រកៀកធ្វើចលនាដោយគ្មានការរំខាន។ ជិះកង់ ជាការបង្រៀនបេះដូងឱ្យចេះសម្របចង្វាក់ស៊ូខ្លាំងនៅពេលប្រឹង លោតយឺតៗវិញនៅពេលសម្រាក។ ការចេះសម្របដែលជួយយើងឱ្យចេះកម្ចាត់ស្រេ្តសបាន។ លើកលែងតែយកការជិះកង់ធ្វើជាកីឡាអាជីព ការជិះកង់កំសាន្ត ឬជាមធ្យោបាយធ្វើដំណើរ គ្មានជាប់បំរាម ឬហាមឃាត់អ្វីជាពិសេសឡើយ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកមានអាយុ ៤០ឆ្នាំ ហើយទើបចង់ផ្តើមជិះកង់ សូមជួបពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យគ្រួសារ ឬជំនាញបេះដូងសិន ឬក៏ត្រូវចាប់ផ្តើមដោយសន្សឹមៗបំផុត និងបន្តិចម្តងៗ ក្នុងរយៈពេលមួយខែដំបូងសិន។ បើចំពោះអ្នកដែលធ្លាប់ជិះជាប្រចាំ តែអាយុលើសពី៤៥ឆ្នាំឡើងទៅ ក៏គួរតែទៅពិនិត្យកម្លាំងបេះដូង ជារៀងរាល់ឆ្នាំម្តង។ និយាយដោយខ្លីទៅ ជិះកង់ ក៏ដូចជាកីឡាដទៃដែរ ! សូមអ្នកចេះស្តាប់អារម្មណ៍ខ្លួនឯង ចេះតាមដានចង្វាក់ដង្ហើម និងកម្លាំងសាច់ដុំរបស់ខ្លួន ទើបអាចទាញប្រយោជន៍ដល់សុខភាព។ តើឥទ្ធិពលល្អនៃការជិះកង់ មានអ្វីខ្លះ ? ជិះកង់នឹងពាំនាំមកនូវគុណប្រយោជន៍ដ៏ចំបាច់ចំពោះសុខភាពរាងកាយនិងផ្លូវចិត្ត។ ជិះកង់ ជាការចូលចំណែកធ្វើឱ្យលក្ខខណ្ឌរាងកាយជាទូទៅបានប្រសើរឡើង ដោយពន្យឺតភាពចាស់ទ្រុឌទ្រោមនៃសរីរាង្គកាយ។ គេសង្កេតឃើញជាញឹកញាប់ថា បុគ្គលណាដែលបានអនុវត្តការជិះកង់ជាប្រចាំ មានរូបរាងកាយក្មេងជាងអាយុ១០ឆ្នាំ។ តួនាទីរបស់បេះដូង និងសាច់ដុំ បានស្គាល់ភាពប្រសើរមុនគេ។ សកម្មភាពប្រឹងធាក់កង់ រយៈពេលវែង ជាការកាត់បន្ថយគ្រោះនិងកត្តាហានិភ័យទាំងឡាយដែលនាំឱ្យមានរោគសរសៃឈាមបេះដូង ដូចជាធាត់ជ្រុល ខ្លាញ់ក្នុងឈាមកូឡេស្តេរ៉ូល លើសឈាម និងស្ត្រេស។ ជិះកង់ជាឱសថព្យាបាលរោគ ! ធាក់កង់ជាថ្នាំបញ្ចុះទម្ងន់ ដែលគ្រូពេទ្យបារាំងអាចចេញវេជ្ជបញ្ជាឱ្យអ្នកជំងឺធ្វើ ៖ ពីរឬបីដង ក្នុងសប្តាហ៍ រយៈពេលពីរម៉ោង ធាក់ក្នុងល្បឿនល្មមៗ អ្នកធាត់លើសទម្ងន់អាចសម្រកខ្លាញ់បាន ដោយគ្មានប៉ះពាល់ទង្គិចដល់សរីរាង្គណាមួយ ដូចប្រឹងធ្វើកីឡារត់ទេ។ ធាក់កង់ជាប្រយោជន៍ធ្វើឱ្យអត្រាកូឡេស្តេរ៉ូល និងទ្រីក្លីសេរីដ និងសម្ពាធឈាមធ្លាក់ចុះ។ នៅពេលយើងប្រឹងធាក់កង់ ខ្លួនប្រាណនឹងទៅស្រូបយកថាមពលដែលស្តុកទុកក្នុងទម្រង់ជាជាតិស្ករ ហេតុដូច្នេះហើយបាន កីឡាជិះកង់ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាទម្រនៃការព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ កង់ធាក់កង់៣០នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ ដោយមិនបាច់ប្រឹង ត្រូវខ្យល់ ត្រូវពន្លឺអុលត្រាវីយូឡេ ជួយពង្រឹងកោសិកាឆ្អឹង ជួយសម្រួលចរន្តឈាម បង្កើនកម្លាំងឱ្យសាច់ដុំ សម្រួលលំនឹង និងសម្រួលការសម្របសម្រួលសរីរាង្គ ឱ្យបានទន់ភ្លន់ ជួយឱ្យយើងធន់នឹងភាពនឿយហត់ សម្រួលដំណេក និង ពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារខ្លួន។ កាត់បន្ថយគ្រោះមានជំងឺ សង្គម រ៉ាំរ៉ៃ ៖ ក្រសួងបរិស្ថានបារាំងបានចេញរបាយការណ៍មួយកាលពីឆ្នាំ២០១៣ ដែលជា សំយោគនៃលទ្ធផលសិក្សាស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិជាច្រើន បង្ហាញជាតួលេខថា ការធាក់កង់អាចកាត់បន្ថយគ្រោះកើតជំងឺសរសៃឈាមកូរ៉ូណែ បាន៣០% ជំងឺសរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលបាន២៤% ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ បានជិត២០% ជំងឺមហារីកដោះជិត១៥% ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំបានជិត៤០%។ ការសិក្សារបស់វិទ្យាស្ថានស្ថិតិបារាំងនៅឆ្នាំ ២០១៧ បានបង្ហាញថាបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនដែលជិះកង់មកការិយាល័យ ធ្វើការមានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់។ លើផ្នែកចិត្តសាស្ត្រវិញ ជិះកង់កំសាន្ត នឹងនាំមកនូវភាពធូរស្បើយក្នុងចិត្តជាទូទៅ បណ្តេញស្ត្រេសឱ្យចេញអស់ពីខ្លួន។ កំសាន្តរីករាយដោយជិះកង់ជាការនាំអារម្មណ៍យើងឱ្យដើរចេញផុតពីទម្លាប់និងភាពវិលវល់ប្រចាំថ្ងៃ។ ជិះកង់ក្នុងក្រុង ស្រូបផ្សែងឡាន មិនមែនជាការបំពុលសុខភាពទៅវិញទេឬ ?! កង្វះរចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់សម្រាប់កង់ ចរាចរណ៍កកស្ទះ ផ្សែងឡានផ្សែងម៉ូតូ ផ្សែងហុយ ក្តៅ... ជិះកង់ក្នុងក្រុង ជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់ ជាតំណាងការភ័យខ្លាច និងស្ត្រេសយ៉ាងខ្លាំងចំពោះមនុស្សខ្លះ។ អារម្មណ៍គ្មានសុវត្ថិភាព បានរុញច្រានឱ្យមនុស្សជាច្រើនបោះបង់គំនិតចង់ជិះកង់។ សមាគមន៍និងគ្រូពេទ្យជំនាញបានទទួលស្គាល់ថា ក្រៅអំពីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ជិះកង់ក្នុងក្រុងពិតជាមានហានិភ័យចំពោះសុខភាពខ្លះមែន។ នៅពេលយើងប្រើកម្លាំងខ្លាំងប្រឹងធាក់ អ្នកជិះកង់ត្រូវការដកដង្ហើមខ្លាំងយកខ្យល់អុកស៊ីហ្សែនម ដោយស្រូបយកទាំងធាតុល្អិតៗឆ្មារៗខ្លាំងអាចជ្រៀតចូលដល់សួតទៅជាមួយផង។ ប៉ុន្តែអ្នកជិះកង់ស្រូបខ្យល់ពុលតិចជាងអ្នកជិះឡាន៥ដង។ កញ្ច្រែងខ្យល់ឡានមានផ្ទុកជាតិពុលបីទៅ៥ដងលើខ្យល់បរិយាកាសខាងក្រៅ។ ផ្សែងបង្អុយក្នុងបរិយាកាស មានកំរិតពុលជាងផ្សេងក្នុងកន្លែងបិទជិត ដូចជានៅក្នុងឡាន នៅក្នុងរថយន្តក្រុង រថភ្លើងក្រោមដីទេ។ គុណប្រយោជន៍នៃការជិះកង់ ក្នុងក្រុង មានកំរិត២០ដងលើសហានិភ័យ។ នេះបើតាមលទ្ធផលសិក្សារបស់ស្ថាប័នសង្កេតការណ៍សុខភាពតំបន់ប៉ារីស អ៊ីលដឺហ្វ្រង់។ តែទោះជាយ៉ាងដូច្នេះក្តី ក៏ក្រុមគ្រូពេទ្យសូមណែនាំឱ្យអស់លោកអ្នកនាងជ្រើសរើសការជិះកង់ ក្នុងតំបន់ ក្នុងសង្កាត់ណាដែលពុំសូវមានចរាចរណ៍ខ្លាំង ចរាចរណ៍បើកលឿនៗ។ ជ្រើសរើសផ្លូវលំ ផ្លូវដែលមានដើមឈើដុះអមច្រើន និងពាក់មួកសុវត្ថិភាព ដើម្បីការពារក្បាលនៅពេលមានករណីដួល។ ជិះកង់ដើម្បីហាត់ប្រាណ ជាការជិះក្នុងល្បឿនល្មម អាចនិយាយនិងច្រៀងបាន មិនមែនប្រឹងប្រណាំងយកល្បឿនដូចកីឡាករអាជីព៕

នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ - គ្មានជាតិអាល់កុលសោះ ៣១ថ្ងៃ បង្កើនផលល្អចំពោះសុខភាពបាន៨ខែ

ភ្នាក់ងារសុខភាពសាធារណៈបារាំង ចង់យកគំរូតាមអង់គ្លេស កំណត់ ខែមករាជាខែគ្មានជាតិស្រា ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋបារាំងចាប់ពិចារណាអំពីទម្លាប់នៃការទទួលទានស្រារបស់ពួកគេ។ ប៉ុន្តែគម្រោងត្រូវធ្លាក់ទឹក ដោយរដ្ឋាភិបាលមិនគាំទ្រ។ នៅទីបំផុត យុទ្ធនាការផ្អាកទទួលទានសុរាមួយរយៈ ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងកំរិតសមាគម ជាមួយដៃគូAlcool Change UK ដែលជាអ្នកផ្តើមគំនិតបង្កើត Dry January “ខែមករាគ្មានជាតិស្រា” នៅប្រទេសអង់គ្លេស តាំងពីឆ្នាំ២០១៣មក។ តើការផ្អាកមិនទទួលជាតិសុរាសោះ ផ្តល់ឥទ្ធិពលយ៉ាងណាចំពោះសុខភាព ហេតុអ្វីបានជាភ្នាក់ងារបារាំងជំនះធ្វើ ដោយគ្មានការចូលរួមពីរដ្ឋាភិបាល ? ទិវាគ្មានរថយន្ត ! ទិវាគ្មានផ្សែងបារី ! ខែគ្មានថ្នាំជក់ ! ... មានទិវាជាច្រើនត្រូវបានអាជ្ញាធរជាតិ បង្កើតនិងគាំទ្រដើម្បីការពារសុខភាពសាធារណៈ។ ចុះ ខែគ្មានសុរា ហេតុអ្វីបានជាមិនអាចក្លាយជាកម្មវិធីជាតិនឹងគេបាន ?! ប្រធានបទទាក់ទងនឹងសុរា រសើបខ្លាំងជ្រុល ព្រោះតំណាងឱ្យផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចជាតិធំណាស់។ មិនគាំទ្រគម្រោង កំណត់យកខែមករាជាខែគ្មានជាតិសុរា មិនមែនសេចក្តីសម្រេចគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលឡើយ ! ក្នុងនាមជាប្រទេសផលិតស្រាដ៏ល្បីល្បាញ និងមានវប្បធម៌ស្រាដ៏ចំណាស់នោះ ក្រុមLobby និងក្រុមអ្នកឧស្សាហកម្មផលិតស្រាទំពាំងបាយជូរបារាំង មានឥទ្ធិពលខ្លាំងណាស់ លើរដ្ឋាភិបាល។ បណ្តាញសហគមន៍អ្នកដាំទំពាំងបាយជូរបារាំង បានគាំទ្រនិងណែនាំឱ្យពលរដ្ឋទទួលទានសុរាប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវនិងសមហេតុផល ប៉ុន្តែ ប្រឆាំងដាច់ខាតនឹងការផ្តួចផ្តើមគំនិតបង្កើតខែគ្មានជាតិសុរា ដោយចាត់ទុកសំណើនេះថាជាគម្រោងជ្រុលនិយម ព្រោះអ្វីដែលអាក្រក់និងបំផ្លាញសុខភាព គឺការទទួលទានស្រាជ្រុលហួសហេតុទេ។ គ្មានការគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាល យុទ្ធនាការ “ផ្អាកជាតិសុរាមួយខែ” មិនសូវហ៊ឹកហ៊ាក់ មិនសូវមានទម្ងន់និងថាមពលខ្លាំងមែន ប៉ុន្តែសមាគមអ្នកគាំទ្រផែនការនេះចំនួនជាង២០សមាគម មិនដកថយទេ។ យុទ្ធនាការ “មករាខែគ្មានជាតិសុរាសោះ” នឹងប្រារព្វធ្វើ តាមគំរូនិងទន្ទឹមពេលជាមួយអង់គ្លេសដដែល តាមរយៈប្រព័ន្ធអ៊ីនធ័រនែត (www.dryjanuary.fr) និងតាមប្រព័ន្ធសង្គមផ្សេងៗ។ តើការផ្អាកទទួលទានសុរា ផ្តល់គុណប្រយោជន៍យ៉ាងណា ? យុទ្ធនាការ Dry January ឬ “មករាស្ងួត” បានផ្តួចផ្តើមធ្វើតាំងពីឆ្នាំ២០១៣មកនៅអង់គ្លេស ដោយសមាគម Alcohol Change UK ក្នុងបំណងជួយជំរុញអ្នកដែលចូលចិត្តផឹកស្រាច្រើនជ្រុល និងជាប្រចាំ ឱ្យតាំងចិត្តដើរផ្លូវល្អ ឈប់ទទួលទានស្រាសោះ ក្នុងរយៈពេល៣១ថ្ងៃ ក្រោយពីបានរីករាយអបអរជប់លៀងស៊ីផឹកសប្បាយបុណ្យឆ្លងឆ្នាំរួច ព្រោះជារៀងរាល់ម៉ោង មានពលរដ្ឋអង់គ្លេសម្នាក់បានស្លាប់ ដោយសុរា។ ជិត១០លាននាក់ ផឹកស្រាជាប្រចាំរាល់ថ្ងៃលើសកំរិតសណ្តោសសុខភាព។ កម្មវត្ថុនៃយុទ្ធនាការនេះ គឺចង់ឱ្យអ្នកផឹក បន្ថយការទទួលទានស្រា និងចាប់ពិចារណាអំពីកំរិតនៃការញៀនស្រាឬអត់របស់ខ្លួន និងជាឱកាសផ្តល់សារអំពីគុណប្រយោជន៍ដ៏ល្អប្រពៃនៃការផ្អាកឈប់ផឹកសុរាសោះ រយៈពេលមួយខែ ចំពោះសុខភាព។ គ្មានអ្វីស្មុគស្មាញសោះ ! ដើម្បីបានដឹងអំពីគុណប្រយោជន៍នៃការផ្អាកមិនទទួលទានសុរាសោះក្នុងរយៈពេលមួយខែ គេគ្រាន់តែក្រលេកមើលប្រទេសជិតខាង ក៏អាចដឹងបានដែរ។ មានទិវា “Dry January” មានអនុវត្ត នៅអឺរ៉ុប ក្នុងប្រទេសចំនួន ១៤ប្រទេស ផ្តើមដំបូងដោយអង់គ្លេស ប៊ែលហ្សិក និងហ្វាំងឡង់ ដែលជាប់ជាជើងឯងសុរាផង នៅឆ្នាំ២០០៤។ គុណប្រយោជន៍នៃការផ្អាកមិនទទួលទានជាតិស្រវឹងសោះក្នុងរយៈពេលមួយខែ បានទទួលការសិក្សាតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ ជាមួយលទ្ធផល និងទិន្នន័យ យ៉ាងច្បាស់លាស់។ ផលល្អចំពោះសុខភាពត្រូវបានមើលឃើញដោយជាក់ស្តែង។ បើតាមទិន្នន័យប្រសូតចេញពីការសិក្សារបស់សកលវិទ្យាល័យSussex អង់គ្លេស បោះផ្សាយនៅថ្ងៃទី ២មករា ឆ្នាំ២០១៨ គុណប្រយោជន៍ជាក់ស្តែង ក្នុងរយៈពេលខ្លី ផុ្តល់ការផ្អាកទទួលទានជាតិសុរា មាន៦យ៉ាង។ បើអាចបញ្ឈប់មិនទទួលទានជាតិសុរា សូម្បីតែមួយដំណាក់ក៏គ្មានរយៈពេល៣១ថ្ងៃ នោះអ្នកនឹង មានដំណេកប្រសើរជាងមុន សន្សំថវិកា មានអារម្មណ៍ថាស្រួលខ្លួនជាងមុន មានថាមពល ស្រកគីឡូ និងផ្ចង់គំនិតបានប្រសើរឡើង។ គេសម្គាល់ឃើញឥទ្ធិពលវិជ្ជមានកើតមានចំពោះអ្នកចូលរួមក្នុងកម្មវិធី Dry January ៥៨% បានស្រកទម្ងន់ ៧១% មានដំណេកប្រសើរជាងមុន និង៨០% អាចគ្រប់គ្រងចំណង់ទទួលទានសុរាបាន។ អត់ផឹកតែមួយខែពេញ អាចផ្តល់ផលល្អដល់សុខភាពដល់៨ខែ ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកផឹកច្រើន (ប្រមឹក) ។ គុណប្រយោជន៍នេះត្រូវបានបញ្ជាក់ដោយអ្នកជំនាញផ្នែកអាល់កុលវិទ្យាបារាំង។ អ្នកស្រី ក្លូត រាំបូ អនុប្រធានសមាគមដើម្បីសុខភាពបារាំង ដែលជាសមាគផ្តួចផ្តើមរៀបបំទិវាមករាគ្មានជាតិសុរានេះ បានពន្យល់អំពីគុណប្រយោជន៍នៃការផ្អាកជាតិសុរា ដូច្នេះដែរថា “ផ្អាកទទួលជាតិអាល់កុលនឹងជួយឱ្យយើងបានយល់ អំពីទំនាក់ទំនងរបស់យើងជាមួយអាល់កុល អំពីការទទួលទានជាតិសុរារបស់យើង តើរាល់ថ្ងៃយើងរស់នៅរំពឹងលើសុរាប៉ុណ្ណា នឹងជួយឱ្យអាចគ្រប់គ្រងការទទួលជាតិសុរារបស់យើង។ ឥទ្ធិពលល្អ មើលឃើញភ្លាមៗ ក្នុងពេលដ៏ខ្លី គឺ គុណភាពដំណេកប្រសើរឡើង ស្រកទម្ងន់ គួរឱ្យកត់សម្គាល់ និងចុងក្រោយ គឺឥទ្ធិពលចំពោះកាបូបលុយ ដែលយើងមិនត្រូវភ្លេចទេ។” គុណប្រយោជន៍នៃការផ្អាកមិនទទួលទានសុរា មិនកំរិតត្រឹម៦ចំណុចខាងលើនេះទេ។ ឥទ្ធិពលល្អ ក៏ត្រូវបានគេសង្កេតឃើញមានសម្រាប់រយៈពេលមធ្យមនិងរយៈពេលវែងទៅមុខទៀត។ ផ្អាកការទទួលទានជាតិអាល់កុល មានឥទ្ធិពលទៅលើសមត្ថភាពរបស់អ្នកក្នុងការគ្រប់គ្រងនិងចាត់ចែងការបរិភោគអាល់កុល មានន័យថា បន្ទាប់ពីបានចូលរួមប្រារព្ធទិវាផ្អាកមិនទទួលទានស្រារយៈពេលមួយខែ អ្នកចូលរួមរូបនោះនឹងកាត់បន្ថយការទទួលទានសុរា បានមួយថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ និងទទួលទាន តិចជាងមុនចំនួន មួយ នៅរាល់ពេលមានឱកាសផឹកស្រាលើកក្រោយៗ។ អ្នកដែលបានសម្រេចចូលរួមក្នុងយុទ្ធនាការ មករាគ្មានសុរា រួច លែងសូវមានចង់ផឹកស្រាដើម្បីលំហែអារម្មណ៍ បំបាត់ទុក្ខទៀតហើយ។ ផ្អាកតែមួយខែ គ្រប់គ្រាន់នឹងបង្ហាញឱ្យឃើញអំពីផលល្អនៃទស្សនៈគ្មានសុរា និងសុខភាពហើយ។ បន្ថយ ឬបញ្ឈប់ការទទួលទានជាតិសុរា ក៏អាចផ្តល់ផលល្អ ដល់សម្ពាធឈាម និងដំណើរការផ្លូវភេទទៀត។ បើតាមការសិក្សារបស់អង់គ្លេស អ្នកដែលបានចូលរួមដកពិសោធន៍ការផ្អាកសុរាពេញមួយមករា ជាងពាក់កណ្តាលបានសង្កេតឃើញអំពីផលល្អ នៃគុណភាពស្បែក ព្រោះសុរា ឬអាល់កុល ជាភេសជ្ជៈដែលមានសកម្មភាពចម្រោះជាតិទឹក (នាំឱ្យបត់ជើងតូចច្រើន) និងអាចសម្រួលឱ្យស្បែកស្រអាប់ បាត់បង់ភាពយឺត (ធ្វើឱ្យស្បែកឆាប់ជ្រួញ) ដក់ក្រោមភ្នែក។ ភេសជ្ជៈអាល់កុលមានផ្ទុកកាឡូលីច្រើន (៧ ក្នុងមួយក្រាមអាល់កុល) នៅពេលយើងទទួលទានស្រា ជាតិស្ករ និងអាំងស៊ុយលីន កើនឡើងខ្ពស់ដល់កំពូល។ បើនៅពេលទទួលទានជាប់គ្នា ជាប្រចាំយូរៗទៅ សុរានឹងចូលរួមចំណែកធ្វើឱ្យខ្លួនយើងមានភាពស៊ាំនឹងជាតិអាំងស៊ុយលីន ដែលជាតំណាងកត្តាហានិភ័យមួយនាំឱ្យថ្លើមមានជំងឺ ខ្លាញ់រុំថ្លើម៕ លោកអ្នកអាចចុះឈ្មោះក្នុងកម្មវិធី តាមរយៈប្រព័ន្ធអ៊ីនធ័រនែត (www.dryjanuary.fr) ឬប្រើកម្មវិធីក្នុងទ័រស័ព្ទដៃ ដើម្បីបានទទួលបន្ថែមបើចង់ចូលរួមផ្អាកទទួលទានសុរានៅខែមករានេះ៕

នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ - មនុស្សចាស់ និងការដួល

ដួលជាគ្រោះថ្នាក់ដែលកើតឡើងជាញឹកញយចំពោះមនុស្សចាស់ ចាប់ពីអាយុ៦៥ឆ្នាំឡើងទៅ។ ការដួលជាដើមហេតុដ៏ចំបងមួយនៃផលវិបាកសុខភាពដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ និងជាមូលហេតុទីពីរនៃមរណភាពដោយចៃដន្យរបស់មនុស្សចាស់។ វ័យកាន់តែច្រើន ហានិភ័យជួបគ្រោះ ដួល កាន់ខ្ពស់។ នៅលើពិភពលោក ក្នុងមួយឆ្នាំៗមាន មនុស្សចាស់ ចាប់ពីអាយុ៦៥ឆ្នាំឡើងទៅ ប្រមាណ៣៧,៣លាននាក់ ជួបគ្រោះថ្នាក់ដួល កំរិតធ្ងន់ធ្ងរល្មមដែលត្រូវបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ និងទាមទារការព្យាបាលជាចាំបាច់។ ដួលគឺបញ្ហាសុខភាពសាធារណៈដ៏ចំបងសម្រាប់ពិភពលោកទាំងមូល។ បើតាមការប៉ាន់ស្មានរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ក្នងមួយឆ្នាំៗ មានករណីស្លាប់ដោយសារការដួល ចំនួនជាង៦៤៦០០០នាក់ ពោលគឺការដួលជាមូលហេតុទីមួយនៃមរណភាពរបស់មនុស្សចាស់ អាយុលើសពី៦៥ឆ្នាំឡើងទៅ និងជាមូលហេតុទីពីរនៃមរណភាពដោយចៃដន្យឬដោយការប៉ះទង្គិចដោយអចេតនា (មរណភាពដោយចៃដន្យនិងប៉ះទង្គិចដោយអចេតនាបង្កឱ្យស្លាប់ខ្លាំងជាងគេលំដាប់ទីមួយ គឺគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍)។ ជាង៨០%នៃការដួលរបស់មនុស្សចាស់ កើតនៅក្នុងប្រទេសក្រីក្រនិងមធ្យម ក្នុងនោះជាង៦០%នៅក្នុងប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ នៅលើពិភពលោកទាំងមូល អត្រាអ្នកស្លាប់ដោយសារការដួលមានកំរិតខ្ពស់បំផុតចំពោះមនុស្សចាស់អាយុចាប់ពី៦០ឆ្នាំឡើងទៅ។ ក្នុងចំណោមការដួល១២ករណី មានមួយបង្កអោយបាក់ឆ្អឹង ក្នុងនោះមួយភាគបីជាការបាក់ឆ្អឹងផាលត្រកៀក។ ក្រោយពីបានដួលម្តងហើយ ហានិភ័យមានគ្រោះដួលម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំតែមួយកើនឡើងមួយគុណនឹងម្ភៃ។ គ្រោះដួលកើនទៅតាមអាយុ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ គេសង្កេតឃើញមានមនុស្សចាស់ពី៦៥ទៅ៧៩ឆ្នាំ ប្រមាណ ៣៥ភាគរយដួល ៤៥ភាគរយ ជាមនុស្សចាស់ពី៨០-៨៩ និង៥៥ភាគរយ ចាប់ពីអាយុ៩០ឆ្នាំ។ ចូលដល់វ័យចំណស់ខ្លាំង គេលែងនិយាយអំពីភេទស្រី ភេទប្រុសទៀតហើយ ។ មនុស្សចាស់ ភេទស្រី និងភេទប្រុស អាចជួបគ្រោះនិងហានិភ័យដួលដូចគ្នា។ នៅក្នុងប្រទេសខ្លះ មនុស្សចាស់ប្រុស ជួបគ្រោះស្លាប់ដោយដួល ឬគ្រោះពិការភាពនៅនឹងកន្លែងក្រោយការដួលរយៈពេលវែង ជាងមនុស្សចាស់ស្រី។ ហេតុអ្វីមនុស្សចាស់់ឧស្សាហ៍ និងងាយដួល ? បើនិយាយតែអំពីករណីដួល ដោយខ្លួនឯង អាយុជាកត្តាហានិភ័យចំបងគេបង្អស់។ មូលហេតុដែលនាំឱ្យមនុស្សចាស់ងាយដួល មានច្រើន ដូចជា សរីរាង្គកាយនីមួយចាស់លែងអាចបំពេញតួនាទីបានត្រឹមត្រូវ ឬមានជំងឺជាប់នឹងខ្លួន ៖ -ស្ថានភាពសុខភាពទូទៅចុះទ្រុឌទ្រោម។ អន់ភ្នែកមើលមិនច្បាស់ អន់ត្រចៀកស្តាប់មិនសូវលឺ អន់ស្មារតីលែងសូវរវាស ដែលបង្កើនហានិភ័យដួល បាត់បង់លំនឹង វិលមុខ មានបញ្ហាសន្លាក់ សាច់ដុំចុះខ្សោយលែងមាំមួន មានជំងឺជាប់នឹងខ្លួន និងលេបថ្នាំច្រើន មុខ -ឥរិយាបថ ឬទម្លាប់រស់នៅមិនល្អ មិនគ្រប់គ្រាន់ ទទួលទានអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ មុននិងក្រោយពេលបញ្ចេញកម្លាំងពលកម្ម កម្លាំងកាយ ឬមិនស្របតាមតម្រូវការរបស់សរីរាង្គកាយ ទទួលទានគ្រឿងស្រវឹង ធ្វេសប្រហែស មិនសូវចេះប្រុងប្រយ័ត្ន ខ្លាចដួលពេក -បរិស្ថានផ្ទះមិនស៊ីនឹងមនុស្សចាស់ គ្មានសណ្តាប់ធ្នាប់ធ្វើឱ្យទាក់ដៃទាក់ជើងដួល និងការដួលនៅក្រៅផ្ទះដោយកត្តាហានិភ័យខាងក្រៅដែលមិនអាចកំណត់បាន។ ផលវិបាកនៃការដួលចំពោះសុខភាព ក្រៅអំពីគ្រោះមរណៈ ការដួលអាចបន្សល់ទុកនូវផលវិបាកចំពោះសុខភាពនិងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្សវ័យចំណាស់យ៉ាងខ្លាំង។ ផលវិបាកអាចខ្លាំងឬខ្សោយ អាស្រ័យទៅលើសភាពធ្ងន់ធ្ងន់នៃការដួលផង និងទៅលើស្ថានភាពសុខភាពរបស់បុគ្គលជាមនុស្សចាស់នោះផង។ បើជាការដួលស្រាល មនុស្សអាចមានស្នាមជាំ មានរបួសដំបៅ តែបើធ្ងន់អាចនឹងធ្វើឱ្យឆ្អឹង ប្រេះស្រាំ ក្រលាច់ខុសសំណុំ ឬបាក់ផងតែម្តងក៏មាន។ ឆ្អឹងផាល ឆ្អឹងត្រកៀក ចង្កេះ និងក្បាល ជាកន្លែងងាយរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ និងបង្កឱ្យមានផលវិបាកក៏ធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងមែនទែន រហូតនាំឱ្យអ្នកជំងឺបាត់បង់ស្វ័យតភាព មួយរយៈធំ ដោយត្រូវដេកសម្រាកនៅនឹងកន្លែងទម្រាំជាឆ្អឹង ឬក៏បាត់បង់ស្វ័យតភាពរហូតតែម្តង។ នៅពេលដួល មនុស្សចាស់ មិនអាចងើបឡើងវិញដោយខ្លួនឯងទេ។ ករណីដួលដេក នៅផ្ទាល់ដី អាចធ្វើឱ្យមនុស្សចាស់ ជាពិសេសចាប់ពីអាយុឡើងទៅ ស្លុតរន្ធត់ ចិត្តនិងអារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់។ បើការសង្គ្រោះយឺតយ៉ាវ មនុស្សចាស់ដួល ងាយនឹងជួបគ្រោះខ្សោះជាតិទឹក ជាតិអាហារណាស់ ដែលការនេះអាចបន្សល់ទុក្ខនូវផលវិបាកមេតាបូលិក និងតម្រងនោមយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ បើប្រសិនបើមនុស្សចាស់មានជំងឺជាប់នឹងខ្លួនដូចជាជំងឺបេះដូង ទឹកនោមផ្អែម បញ្ហាផ្លូវដង្ហើម ឬជំងឺរ៉ាំរ៉ៃជាប់នឹងខ្លួនផង ការដូលនឹងធ្វើការព្យាបាលជំងឺខាងលើត្រូវរអាក់រអួល។ ការដេកស្ងៀមនៅនឹងកន្លែងក្រោយការដួល អាចបង្កឱ្យមានជំងឺរលាកសរសៃឈាមវ៉ែន ឬស្ទះសួត និងដំបៅក្រិនសាច់។ ទាំងនេះជាផលវិបាកចំពោះសុខភាពបង្កឡើងដោយការដួល។ ប៉ុន្តែសូមចងចាំថា ក្រៅអំពីជំងឺលើផ្លូវកាយ ការដួលអាចបន្សល់ទុកនូវផលវិបាកផ្នែកចិត្តសាស្ត្រខ្លាំងណាស់សម្រាប់មនុស្សចាស់។ បើទោះបីជានៅពេលស្នាមរបួសនៃការដួលបានជាសះស្បើយទៅហើយមែនក៏ដោយ ក៏ការដួលជាបុព្វហេតុដ៏សំខាន់មួយនាំឱ្យមនុស្សចាស់មានរោគចិត្ត មានជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្តដែលទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងពីក្រុមគ្រូពេទ្យនិងគ្រួសារ។ ការដួល អាចធ្វើឱ្យមនុស្សចាស់ស្លុត និងគ្រាំចិត្ត។ ការភ័យខ្លាចមានជាប់ខ្លួនជានិច្ច ! ហើយគឺការភ័យខ្លាចនេះ ក៏ជាកត្តាមួយនាំឱ្យងាយដួលដែរ។ ភ័យខ្លាចដួលជ្រុលពេក មនុស្សចាស់អាចនឹងបាត់បង់ស្វ័យតភាពផងក៏មាន។ នៅពេលមនុស្សចាស់កាត់បន្ថយសកម្មភាព សាច់ដុំនឹងចុះខ្សោយ នៅពេលនោះគាត់កាន់តែទន់ទ្រាយទៅៗ ពិបាកធ្វើបំលាស់ទីកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ហើយបើគ្មានការព្យាបាល ទទួលមើលថែឱ្យបានត្រឹមត្រូវនិងភ្លាមៗទេ នោះអ្នកជំងឺនឹងបាត់បង់សមត្ថភាពដើរទាំងស្រុង។ ស្ថានភាពបែបនេះ ភាសាបច្ចេកទេសពេទ្យគេហៅ រោគសញ្ញាក្រោយការដួល។ រោគសញ្ញាជំងឺនេះ ចាំបាច់ត្រូវធ្វើការព្យាបាលយ៉ាងបន្ទាន់បំផុត ព្រោះ៤០%នៃអ្នកជំងឺប្រភេទនេះ ច្រើនតែធ្លាក់ខ្លួនឈឺរ៉ាំរ៉ៃចូលដេកពេទ្យ និងភ័យរីងរ៉ៃដល់ស្លាប់។ វិធីការពារកុំឱ្យដួល ដើម្បីការពារកុំឱ្យជួបគ្រោះដួល សូមទទួលស្គាល់ថា ភាពចាស់ជរានៃសរីរាង្គកាយនិងសតិបញ្ញារបស់ខ្លួន។ ចូលដល់វ័យមួយ លោកអ្នកត្រូវចេះប្រកាន់ទម្លាប់ថ្មី ប្រុងប្រយ័ត្នជាងមុន និងមួយៗ។ សូមកាន់ឈើច្រត់ជាជំនួយ បើអ្នកដឹងខ្លួនថាពុំមានលំនឹង។ កុំដំអក់ ហាត់ប្រឹងងើប បើទោះបីជាអ្នកធ្លាប់ដួលក៏ដោយ។ សូមកុំខ្លាចនឹងពឹងពាក់កូនចៅឬអ្នកនៅជិតខ្លួន ក្នុងការធ្វើអ្វី មួយដែលជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់នាំឱ្យដួលបាន។ សូមព្យាបាលនិងថែទាំងសុខភាព ដើម្បីរក្សាលំនឹងខ្លួន ដូចជាថែសុខភាពភ្នែក-ត្រចៀក ថែសុខភាពបេះដូង។ ហាត់ប្រាណធ្វើកីឡាដែលសមស្របនឹងមនុស្សចាស់ ដើម្បីពង្រឹងសាច់ដុំ ឆ្អឹង ចលនាសន្លាក់ ដូចជា ដើរ ៣០នាទីយ៉ាងតិចក្នុងមួយថ្ងៃ ហាត់ប្រាណ ធ្វើអត្តពលកម្មបែបស្រទន់សម្រាប់មនុស្សចាស់ធ្វើលំហាត់នៅផ្ទះដោយខ្លួនឯង ដើម្បីរក្សាលំនឹង មានជាអាទិ៍ ឈរជន្ទើតជើង ឱ្យត្រង់ខ្លួនពីរបីនាទី ដើរឱ្យត្រង់តាមបន្ទាត់ទទួលទានអាហារឱ្យមានជីវជាតិ ប្រូតេអ៊ីន កាល់ស្យូម និងវីតាមីនដេ ដើម្បីចិញ្ចឹមសាច់ដុំនិងបំប៉នឆ្អឹង។

នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ - ផលប៉ះពាល់នៃសំរាមចំពោះសុខភាព

កាលពីថ្ងៃចន្ទទី ១៨ វិច្ឆិកា វិទ្យុបារាំងបានផ្តោតការផ្សាយទៅលើបញ្ហាសំរាម តាមរយៈការរៀបចំកម្មវិធីតស៊ូមតិ និងកម្មវិធីជាច្រើនទៀត។ នៅថ្ងៃនេះ មិនមែនជាការផ្តល់ចម្លើយ និងដំណោះស្រាយបញ្ហាសុខភាពបង្កឡើងដោយសំរាម កម្មវិធីសុខភាពរបស់យើង ចង់បង្ហាញថាតើអ្វីខ្លះជាផលប៉ះពាល់នៃការចោលសំរាម តាមទីសាធារណៈ តាមផ្លូវ នៅក្បែរប្រភពឬប្រលាយទឹក ចំពោះសុខភាពមនុស្ស។ តើសំរាមជាប្រភពបង្កជំងឺ ជាភ្នាក់ងារចម្លងមេរោគ យ៉ាងដូចម្តេច យើងនឹងសាកល្បងស្វែងយល់ជាមួយគ្នា អមដោយការពន្យល់បកស្រាយរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ឯកទេសជំងឺសួត និងជំងឺអាឡែកហ្ស៊ី នៅទីក្រុងនីស និងជាអ្នកសម្របសម្រួលសហគមន៍សួតសាស្ត្រនៃក្រុមអ្នកនិយាយភាសាបារាំង។ “សំរាមពុលណាស់ ! សំរាមក្លាយជាបញ្ហាដ៏សំខាន់ព្រោះមកពីភពផែនដីយើងមានមនុស្សច្រើន ច្រើនជ្រុលលើសចំណុះ ! តែ២រយលាននាក់កាលពីពីរពាន់ឆ្នាំមុន ឥលូវឡើងដោយ៧ពាន់លាននាក់។ ដូច្នេះត្រូវតែមានវិធានការ។ យើងបានឈានចូលសករាជ “មនុស្សជាតិ” ! អ៊ីចឹងហើយបានជាយើងត្រូវនិយាយអំពីបញ្ហាសំរាម។ សំរាមមានន័យយ៉ាងដូចម្តេច ? បើតាមភាសាឡាតាំង សំរាម គឺជារបស់អ្វីដែលធ្លាក់ក្បែរខ្លួនមនុស្ស ឬធ្លាក់ទៅកន្លែងផ្សេង។ ដូច្នេះសំរាមគឺជាអ្វីដែលបំបែកចេញពីបរិស្ថានយើង និងជាការបង្កើតកន្លែងគរមួយផ្សេងទៀតប្រសិនបើយើងមិនប្រុងប្រយ័ត្ន។ មានគំនរសំរាម ហើយនៅពេលមានភ្លៀងធ្លាក់មក គឺដូចជាការចម្រោះជាតិពុល គ្រប់បែបយ៉ាង ឱ្យហូរជ្រាបទៅបំពុលដី បំពុលទឹក និងបំពុលដល់ប្រភពទឹក នៅក្នុងស្រទាប់ដីខាងក្រោម ជាហេតុធ្វើឱ្យទឹកស្អាត ក្លាយជាទឹកមិនស្អាត មានលោហៈធ្ងន់ និងជួនកាលមានបាក់តេរីកាចៗ ដែលនៅពេលនោះហើយនឹងមានលេចឡើងនូវជំងឺរាតត្បាតផ្សេងៗ ដោយសារតែការទទួលទានទឹកមិនស្អាត។” វត្តមាននៃសំរាមតាមទីសាធារណៈ ក្នុងទីក្រុង ក្នុងតំបន់ប្រជុំជន ដែលមានប្រជាជនរស់នៅច្រើនអាចប៉ះពាល់សុខភាពមនុស្សយ៉ាងខ្លាំង។ ផ្តល់ក្លិនមិនល្អ សំរាមជាប្រភពនាំឱ្យមានសត្វល្អិតសត្វរុយ និងសត្វកណ្តុរ ... លោកអ្នកដឹងទេ សត្វកណ្តុរជាភ្នាក់ងារចម្លងជំងឺច្រើនមុខណាស់។ សត្វកណ្តុរអាចចម្លងជំងឺមកមនុស្ស ដោយផ្ទាល់ គឺតាមរយៈ អាចម៍ ទឹកនោម ឬការខាំ និងដោយមិនផ្ទាល់ តាមរយៈការសត្វល្អិតចៃ រុយ សង្កើច ... លោកGauthier Dobigny អ្នកស្រាវជ្រាវជំនាញជីវវិទ្យាសត្វ នៅសាលាពហុបច្ចេកវិទ្យា Abomey-Calavi បេណាំង ដែលកំពុងសិក្សាអំពីជំងឺរាតត្បាតបង្កឡើងដោយកណ្តុរ។ “កណ្តុរអាចបង្កជំងឺច្រើនយ៉ាងណាស់! ច្រើនប្រមាណយ៉ាងហោចជាង ១០មុខ ! មានជាអាទិ៍ ជំងឺប៉េស្ត Peste ជំងឺLepotospirose ជំងឺដែលបង្កឡើងដោយបាក់តេរីនៅលើសត្វកណ្តុរដែលបង្កឱ្យស្លាប់ប្រមាណ៦ម៉ឺននាក់ក្នុងមួយឆ្នាំៗ គ្រុនក្តៅខ្លួនបង្កឡើងដោយវីរ៉ុស ឬដោយការខាំ ឬដោយស្នាមជើង ឬដោយមានការប៉ះពាល់ខ្មោចកណ្តុរ ជំងឺរាករូស ដែលបង្កឡើងដោយបាក់តេរីសាម៉ូនែល នៅក្នុងចំណីអាហារដែលកណ្តុរមកប៉ះពាល់-រត់កាត់ចំណីអាហារ ជុះអាចម៍ឬនោមដាក់។ ជំងឺប៉ះពាល់ដល់សួត Hantavirus បង្កឡើងដោយវីរ៉ុស ក្នុងអាចម៍ ក្នុងទឹកនោមកណ្តុរ ដែលជាប់នឹងលំអងធូលីដីហើយហុយចូលតាមផ្លូវដង្ហើមមនុស្ស។ កណ្តុរក៏ជាភ្ញាក់ងារចម្លងវីរ៉ុសដែលស៊ាំនឹងថ្នាំផ្សះ។ វីរ៉ុសខ្លះនាំឱ្យកើតជំងឺរលាកសួតដែលស៊ាំខ្លាំងមែនទែននឹងថ្នាំអង់ទីប៊ីយូទិក -ដល់ចឹងទៅយើងគ្មានអ្វីការពារខ្លួនទេ។ ការសិក្សាថ្មីៗ បានថែមលើកឡើងពពួកសត្វកណ្តុរជាអ្នកដឹកនាំជញ្ជូនជំងឺដ៏កំណាចមួយចម្លងមកមនុស្ស នោះគឺជំងឺមហារីកសុដន់។ ជាងនេះទៅទៀត ជំងឺចម្លងមកមនុស្សប្រែប្រួលទៅតាមប្រភេទកណ្តុរ និងតំបន់ដែលកណ្តុររស់នៅ។” នៅតាមបណ្តាប្រទេសក្រីក្រ កំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដែលពុំទាន់មានរចនាសម្ព័ន្ធប្រមូលសំរាមបានត្រឹមត្រូវ និងគ្រប់គ្រាន់ វិធីសាស្ត្រដ៏ប្រសើរជាងគេ និងដែលជាទម្លាប់របស់ប្រជាជនតាំងពីយូរយារមកហើយ គឺការដុតកម្ទេច ប៉ុន្តែទង្វើបែបនេះ មិនមែនជាជម្រើសល្អឡើយ ព្រោះការដុតសំរាមបានបញ្ចេញជាតិពុលជាធាតុល្អិតឆ្មារៗច្រើនណាស់។ សូម្បីតែការដុតសំរាមជាស្លឹកឈើដែលជនគ្រប់រូបគិតស្មានថាល្អ តាមពិតជាការបំពុលបរិស្ថានខ្លាំងបំផុត។ សំរាមស្លឹកឈើ៥០គីឡូក្រាមដុតនៅទីវាល បញ្ចេញឧស្ម័នពុលស្មើនឹងការបើកឡានម៉ាហ្សូតចម្ងាយ១ម៉ឺនបីពាន់គីឡូម៉ែត្រ។ នៅប្រទេសបារាំង ការដុតស្លឹកឈើត្រូវបានហាមឃាត់ដោយច្បាប់ បើជនណាល្មើសធ្វើនឹងត្រូវបង់ពិន័យ៤៥០០អឺរ៉ូ។ តើការដុតសំរាមបញ្ចេញសារធាតុពុលអ្វីខ្លះ ?! “ជាតិពុលបន្សល់ទុកដោយការដុតសំរាមជាសារធាតុឆ្មារៗ មានពីរយ៉ាង។ ទីមួយគឺធាតុល្អិតឆ្មារៗតូចជាង២,៥µpm ដូចការបញ្ចេញផ្សែងពុល ផ្សែងឡានម៉ាហ្សូត ។ល។ ដែលយើងនិយាយស្ទើរគ្រប់មាត់នៅពេលការបំពុលបរិយាកាសឡើងអ័ព្ទក្នុងក្រុង។ ជាតិពុលបែបនេះ អាចបង្កផលប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់អ្នកមានប្រព័ន្ធដកដង្ហើមខ្សោយ ធ្វើឱ្យមានវិបត្តិហឺត រលាកទងសួត និងអាចឈានថ្នាក់កើតជំងឺខ្សោយដង្ហើមរ៉ាំរ៉ៃ។ ទីពីរ ៖ ការដុតសំរាម ជាការបញ្ចេញជាតិលោហៈធ្ងន់។ រ៉ែធ្ងន់ ដូចជា លីតូនីញ៉ូម សំណ ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងទៀត ព្រោះជាភ្នាក់ងារបង្កឱ្យមានជំងឺមហារីក បើយើងស្រូបជាតិពុលនេះក្នុងកំរិតខ្ពស់ និងក្នុងរយៈពេលយូរ តគ្នាជាប់។ គេមានការប្រុងប្រយ័ត្នច្រើនចំពោះភាពប្រឈមនឹងសារធាតុពុលខ្លាំង មួយភ្លែតៗ តែតាមការពិត គឺភាពប្រឈមជាប្រចាំរយៈពេលយូរជាច្រើនឆ្នាំតរហូតមកទេដែលជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់ធំ។ ក្រៅអំពីការដុតសំរាម ការបើឧស ឬអាចម៍គោ ធ្យូងដើម្បីដាំបាយ ក៏ជាបញ្ចេញផ្សែងពុល បំផ្លាញសុខភាពខ្លាំងដែរ ជាពិសេសបើជាការដាំស្លនៅក្នុងផ្ទះ។ ជាតិពុលដែលមានទម្រង់ជាសារធាតុល្អិតឆ្មារៗផង និងបណ្តុំឧស្ម័នហ្កាសពុលផ្សេងទៀត មានជាអាទិ៍CO2។ ស្រូបផ្សែងនេះចូលក្នុងខ្លួនច្រើនកាលណា បូកនឹងមានសុខភាពមិនសូវល្អទៀត អុកស៊ីហ្សែនក្នុងឈាមនឹងធ្លាក់ចុះ។ បើដុតក៏ពុល ទុកគរក៏ពុល តើត្រូវធ្វើដូចម្តេច ?! “នៅក្នុងផ្ទះ គេអាចធ្វើចង្ក្រានបែបសាមញ្ញបំផុត ដោយគ្រាន់តែធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានបំពង់បង្ហុយផ្សែងចេញក្រៅ ដើម្បីកុំឱ្យស្ត្រីអ្នកធ្វើម្ហូបប្រឈមនឹងផ្សែងពុលរាប់ម៉ោងពេក។ បើជាការដុត-ដាំនៅក្រៅផ្ទះ ត្រូវឈរនៅលើខ្យល់ និងបើអាចធ្វើឡ-ចង្ក្រានដុត កាន់តែប្រសើរដើម្បីអាចតម្រង់ទិសផ្សែង ឱ្យទៅផុតឆ្ងាយ។ ចំពោះថ្នាក់ជាតិ ក្រុង-ភូមិនីមួយៗត្រូវមានឆន្ទៈប្រមូលសំរាម។ វាមិនមែនជាកិច្ចការស្មុគស្មាញឡើយ ដែលត្រូវជ្រើសរើសបុគ្គលិកធ្វើការ និងជ្រើសរើសបំបែកសំរាមទៅតាមក្រុម។ សំខាន់ជាងគេបំផុត គឺផ្តល់សារការពារកាត់បន្ថយសំរាម ជាពិសេសត្រូវលុបបំបាត់សំរាមប្លាស្ទិក។”

នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ - សុរានិងទារកក្នុងផ្ទៃ ៖ ចង់បានកូនល្អ អនាគតឪពុកត្រូវឈប់ផឹកស្រាយ៉ាងហោច៦ខែមុន

រដូវបុណ្យទានមកដល់ ការជួបជុំទទួលទានអាហារ ស្រាមួយកែវ ប៊ីយ៉ែរមួយកំប៉ុង ជល់គ្នាបង្កើតបរិយាកាសរីករាយ មិនជាថ្វីទេ សម្រាប់មនុស្សពេញវ័យ ! ចុះចំពោះស្ត្រីកំពុងមានផ្ទៃពោះវិញ ជាតិសុរាបន្តិចនេះអាចជ្រាបដល់ទារកក្នុងផ្ទៃដែរឬទេ ? តើឥទ្ធិពលនៃសុរា អាចបង្កគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងណា ? សុរាជាប្រភពនៃគ្រោះថ្នាក់ ជាប្រភពបង្កឱ្យមានជំងឺជាច្រើនប្រភេទ សុរាបំផ្លាញថ្លើម បំផ្លាញខួរក្បាល នាំឱ្យមានជំងឺមហារីក។ មហារីកដែលគេស្គាល់ និងជួបញឹកញយជាងគេ គឺជំងឺមហារីកថ្លើម ក្រពះ ជាដើម។ល។ ប៉ុន្តែឥទ្ធិពលរបស់សុរា មិនមែនកំរិតត្រឹមជំងឺមហារីកពីរបីមុខ លើកបុគ្គលដែលទទួលទទួលទានជាតិស្រវឹងនេះដោយផ្ទាល់ទេ ផលវិបាកអាចធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង ប៉ះពាល់ដល់អ្នកដទៃ និងពិសេសដល់ទារកក្នុងផ្ទៃ។ ប្រសិនបើអ្នកជាម្តាយទទួលទានសុរា នោះ ជាតិសា្រនឹងជ្រាបហូរតាមឈាមទៅដល់កូនក្នុងផ្ទៃ ដោយនឹងធ្វើឱ្យទារកលូតលាស់មិនបានត្រឹមត្រូវ មានភាពមិនប្រក្រតីនៃរូបរាងកាយមុខមាត់ និងប្រព័ន្ធប្រសាទខួរក្បាល។ នេះបើតាមរដ្ឋបណ្ឌិតសភាវេជ្ជសាស្ត្របារាំង។ ជាងនេះទៅទៀត សូម្បីតែទារកប្រុងនឹងមកចាប់កំណើតក៏អាចទទួលផលវិបាកពីជាតិសុរាដែរ។ បើតាមការសិក្សាថ្មីរបស់អ្នកស្រាវជ្រាវអូស្ត្រាលី ចេញផ្សាយនៅលើទំព័រទស្សនាវដ្តី Development ការទទួលទានជាតិសុរាអាចជះឥទ្ធិពលអាក្រក់លើការពរពោះ តាំងពីមុនការកកំណើតទៅទៀត។ ចង់ឱ្យទារកក្នុងផ្ទៃមានសុខភាពល្អ ទាំងពេលកំពុងនៅក្នុងផ្ទៃនិងក្រោយពេលប្រសូត សូមកុំទទួលទានជាតិសុរ៉ា គ្រឿងស្រវឹង សោះ ក្នុងពេលមានគភ៌ ! នេះជាបម្រាមរបស់ក្រុមគ្រូពេទ្យដែលគ្រប់គ្នាបានដឹងបានឮជារហូតមក។ ប៉ុន្តែគេនៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់អំពីឥទ្ធិពលរបស់អាល់កុល នៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូងបំផុតនៃការបង្កកំណើត និងមុនពេលស្ត្រីចាប់មានផ្ទៃទេ។ ចម្លើយទើបតែមាននៅពេលនេះ តាមរយៈការសិក្សាពិសោធន៍លើសត្វកណ្តុរ ដើម្បីវាស់វែងសមត្ថភាពបង្កកំណើតក្នុងស្បូននិងការលូតលាស់នៃសុក នៅមានការប្រឈមនឹងជាតិសុរ៉ា។ ជាលទ្ធផល អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអូស្រ្តាលី បានសង្កេតឃើញ និងសន្និដ្ឋានថា ការទទួលទានជាតិអាល់កុល នៅរវាងបួនថ្ងៃមុននិងបួនថ្ងៃក្រោយ ការបង្កកំណើត (ជំនួបរវាងមេជីវិតញីអូវ៉ុលនិងមេជីវិតឈ្មោលស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីត) អាចនឹងធ្វើឱ្យការលូតលាស់ និងដំណើរការរបស់ប្លាសង់តា មានកំរិត។ ជាតិសុរ៉ាបានកាត់បន្ថយ ពន្យឺតការស្ថាបនាប្រព័ន្ធសរសៃឈាមរបស់ប្លាសង់តា សុក ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យអំប៊្រីយ៉ុងមិនអាចទទួលអាហារូបត្ថម្ភបានគ្រប់គ្រាន់។ គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល ប្លាសង់តានៃអំប្រីយ៉ុងញី ហាក់ដូចជារសើបងាយរងឥទ្ធិពលអាក្រក់បំផុតពីជាតិអាល់កុលជាពិសេសតែម្តង ដោយអាចកាត់បន្ថយទំហំនៃសុកដល់១៧% និងធ្វើឱ្យបាត់បង់សរសៃឈាមតូចៗក្នុងសុកអស់ជាង៣២%។ ការបាត់បង់នេះកំរិតនេះ អាចបំផ្លាញសមត្ថភាពរបស់សុកក្នុងការបញ្ជូនជីវជាតិពីម្តាយទៅចិញ្ចឹមកូនក្នុងផ្ទៃយ៉ាងខ្លាំង។ នេះជាលទ្ធផលដែលគេសង្កេតនៅលើសត្វកណ្តុរមែន ប៉ុន្តែវាមានចំណែកយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់សុខភាពមនុស្ស ព្រោះនេះជាបំភ្លឺឱ្យយើងបានយល់ មួយភាគទៀតថាហេតុអ្វីបាន ជាទារកផ្ទៃ ដែលម្តាយទទួលទានជាតិសុរ៉ា ច្រើនតែតូច នៅពេលកើត។ បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវអូស្ត្រាលីដដែលនេះ វាជាការចាំបាច់ដែលវិទ្យាសាស្ត្រចង់ដឹងចង់យល់អំពីមូលហេតុដែលទារកកើតមកមានទម្ងន់តូច-ស្រាលជាងប្រក្រតី ព្រោះបើកើតមកតូច-ស្រាលពេក ជាហានិភ័យនាំឱ្យមានគ្រោះប្រឈមនឹងជំងឺជាច្រើននៅពេលចាស់ឡើង ដូចជាងាយមានប្រឈមនឹងជំងឺទឹកនោមផ្អែម លើសឈាម និងធាត់ជ្រុល។ កុំពិសាស្រា៦ខែមុន បើចង់បានកូនមានសុខភាពល្អ ឥទ្ធិពលអាក្រក់របស់អាល់កុលចំពោះកូនក្នុងផ្ទៃ មិនកំរិតត្រឹមលើរូបស្ត្រីជាអ្នកពរពោះទេ ! បុរសទទួលទានសុរាច្រើន ក៏នឹងអាចធ្វើឱ្យកូនកើតមកមានសុខភាពមិនល្អដែរ។ នេះប្រសិនបើគេជឿលើលទ្ធផលស្រាវជ្រាវដឹកនាំសិក្សាដោយអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យ Central South University of China របស់ ចិន ចុះផ្សាយក្នុងទំព័រទស្សនាវដ្តី European Journal of Preventive Cardiology។ ជាការសិក្សាវិភាគតួនាទីអំពីតួនាទីនៃការទទួលសុរាមុនពេលបង្កកំនើតកូនរបស់បុរស ដោយផ្នែកលើទិន្នន័យនៃសិក្សាចំនួន៥៥។ សម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវមួយក្រុមនេះ ដើម្បីការពារកូន ឱ្យកើតមកមានការលូតលាស់ល្អត្រឹមត្រូវ ពេញលក្ខណៈ គ្មានបញ្ហាបេះដូង ស្ត្រីនិងបុរសជាអនាគតមាតាបិតា ត្រូវចៀសវាងកុំទទួលទានសុរា មុនសម្រេចចិត្តមានកូន។ ការទទួលទានគ្រឿងស្រវឹងអាល់កុល បីខែមុនការសម្រេចបង្កកំណើតកូន និងក្នុងអំឡុងត្រីមាសទីមួយនៃគភ៌ ជាចំណែកនាំហានិភ័យដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ បង្កើនគ្រោះកើតជំងឺបេះដូងពីកំណើតដល់៤៤% ប្រសិនបើឪពុកជាអ្នកទទួលទានសុរា និង១៦%ប្រសិនបើអនាគតម្តាយប្រព្រឹត្តសុរា លើសទារកដែលឪពុកម្តាយមិនទទួលទានស្រាសោះ។ ចំពោះការទទួលទានស្រាម្តងម្កាល តែច្រើនជ្រុលហួសហេតុ រាប់ចាប់ពី៥កែវ ឡើងទៅក្នុងពេលតែមួយវិញ គ្រោះទារកកើតមកមានបញ្ហាបេះដូងមានដល់៥២% បើឪពុកជាអ្នកប្រព្រឹត្ត និង១៦%បើម្តាយជាអ្នកប្រព្រឹត្ត។ របៀបផឹកបែបនេះ មិនត្រឹមតែបង្កើនហានិភ័យគ្រោះថ្នាក់ចំពោះកូនដែលនឹងកើតមកមានបញ្ហាបេះដូងទេ តែអ្នកជាអនាគតឪពុកម្តាយគេផ្ទាល់ ក៏ប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសុខភាពខ្លួនឯងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៀត។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់វេជ្ជបណ្ឌិតJiabi Qin សហដឹកនាំស្រាវជ្រាវ។ តាមរយៈទិន្នន័យនៃគ្រោះថ្នាក់ខាងលើ ដែលទាមទារឱ្យមានការសិក្សាបន្ថែមទៀតឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏អ្នកស្រាវជ្រាវបានណែនាំឱ្យគូស្វាមីភរិយាដែលចង់បានកូន ត្រូវឱ្យបុរសជាអនាគតបិតា កុំទទួលទានសុរា តាំងពីយ៉ាងហោច៦ខែ មុនការបង្កកំណើតកូន។ ដើម្បីឱ្យកាន់តែប្រពៃទៀត ស្ត្រីជាអនាគតម្តាយ ត្រូវឈប់ប្រព្រឹត្តសុរា មួយឆ្នាំមុន និងបន្តមិនប៉ះពាល់ស្រាសោះក្នុងអំឡុងពេលពរពោះទាំងមូល៕