ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក

Episodios disponibles

de

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - ហេតុអ្វីបានជាប៉ូលិសថៃ តាមរកចាប់ខ្លួនម្ចាស់ផ្ទះបណ្តែតទឹកសមុទ្រ?

តាំងពីថ្ងៃសុក្រទី ១៩មេសា ប៉ូលិសថៃ បើកប្រតិបត្តិការតាមរកចាប់ខ្លួន ប្តីប្រពន្ធ មួយគូ ដែលជាម្ចាស់ផ្ទះបណ្តែតទឹក នៅក្នុងសមុទ្រ ក្បែរកោះ ភូកេត។ ដោយសង់ផ្ទះបណ្តែតទឹកក្នុងសមុទ្រថៃ មហាសេដ្ឋីអាមេរិកាំង ហើយនិងប្រពន្ធជាតិថៃ ត្រូវបានអាជ្ញាធរថៃចោទប្រកាន់ពីបទរំលោភដែនអធិបតេយ្យភាព ដែលជាបទឧក្រិដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរ ប្រឈមមុខនឹងការកាត់ទោសប្រហារជីវិត ឬជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។ ផ្ទះបណ្តែតទឹកសមុទ្ររបស់ជនជាតិអាមេរិកាំង Chad Elwartowski និងប្រពន្ធជាតិថៃ នាង Supranee Thepdet ជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងOcean Builders ដែលជាសហគមន៍ប្រមូលផ្តុំទៅដោយសហគ្រិន អ្នកមានគ្រាក់ៗ ដែលចង់ជំរុញលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការសាងសង់ផ្ទះបណ្តែតទឹក ក្នុងសមុទ្រ។ នៅលើវិបសៃតិ៍របស់Ocean Builders គេបានសរសេរថា ផ្ទះបណ្តែតទឹកសមុទ្រ គឺជាConcept បង្កើតផ្ទះអចិន្រ្តៃយ៍នៅក្នុងសមុទ្រអន្តរជាតិ ពោលគឺមិនស្ថិតនៅក្នុងដែនទឹកសមុទ្ររបស់ប្រទេសណាមួយទេ។ ជនជាតិអាមេរិកាំង និងភរិយាជាតិថៃ ដែលកំពុងរត់លាក់ខ្លួនពីការតាមចាប់របស់អាជ្ញាធរថៃ គឺជាសមាជិកសកម្មរបស់Ocean Builders។ នៅក្នុងវីដេអូផ្សព្វផ្សាយ ពីលើផ្ទះបណ្តែតទឹករបស់ខ្លួន កាលពីខែមីនាកន្លងទៅ បុរស ជាតិអាមេរិកាំង Chad Elwartowski បាន និយាយថា លើកទឹកចិត្តឲ្យអ្នកដទៃ មកចូលរួមជាមួយខ្លួន នៅក្នុងសហគមន៍ដែលប្រកាន់យករបៀបរស់នៅ បែបសេរី គ្មានសិ្ថតនៅក្រោមអំណាចច្បាប់របស់រដ្ឋណាទាំងអស់។ “រដ្ឋាភិបាលបានក្តោបក្តាប់ ធ្វើជាម្ចាស់ផ្តាច់មុខលើដីគោក ប៉ុន្តែ ពួកគេមិនអាចទាមទារសិទ្ធិផ្តាច់មុខ នៅសមុទ្របាននោះទេ”។ មានរូបរាងដូចជាធុងទឹកដ៏ធំ ដែលមានតាំងពី បន្ទប់គេង ចង្រ្កានបាយ និងបន្ទប់ទឹក ផ្ទះបណ្តែតទឹកសមុទ្ររបស់គម្រោងOcean Builders មានជើងទ្រដោយដុំដែកអណ្តែតទឹកដែលបោះយុថ្កា ទៅភ្ជាប់ដីនៅបាតសមុទ្រ។ Chad Elwartowski ដែលបានក្លាយជាមហាសេដ្ឋី ដោយសារជំនួញទិញលក់ រូបិយវត្ថុអរូបិយ ប៊ីតខ័ញ បានអំពាវនាវឲ្យចាយលុយប៊ីតខ័ញ ដើម្បីសង់ផ្ទះបណ្តែតទឹកសមុទ្រ ដែលមានតម្លៃតែ ១៥ម៉ឺនដុល្លារតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងមួយខ្នង។នៅក្នុងវីដេអូផ្សព្វផ្សាយផ្ទះបណ្តែតទឹកសមុទ្រ របស់ខ្លួន បុរសអាមេរិកាំង Chad បានប្រកាសស្វែងរកអ្នកវិនិយោគសម្រាប់ សង់ផ្ទះបណ្តែតទឹកសមុទ្រ ប្រភេទនេះ ចំនួន២០ ទៀត នៅក្បែរផ្ទះរបស់ខ្លួន នៅក្នុងដែនសមុទ្រអន្តរជាតិ។ តាមChad មានផ្ទះ នៅក្នុងដែនសមុទ្រអន្តរជាតិ គឺគេមិនស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់របស់ប្រទេសណាទាំងអស់។ គេគោរពតែច្បាប់ធម្មជាតិសមុទ្រតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែ អាជ្ញាធរថៃ វិញ មិនយល់ឃើញដូច្នេះទេ។ ផ្ទះបណ្តែតទឹកសមុទ្រលើកដំបូងរបស់គម្រោង Ocean Builders ស្ថិតនៅក្នុងដែនទឹករបស់ថៃ ព្រោះវាសង់ឡើងនៅចម្ងាយប្រមាណ ១៩គីឡូម៉ែត្រពីឆ្នេរកោះភូកេតរបស់ថៃ។ សម្រាប់កងទ័ពជើងទឹកថៃ ប្តីប្រពន្ធមហាសេដ្ឋីប្រាក់ប៊ីតខ័ញ មិនបានសុំការអនុញ្ញាតសាងសង់ពីអាជ្ញាធរថៃនោះទេ។ ដោយបង្កើតសំណង់ខុសច្បាប់ ក្នុងដែនទឹកសមុទ្រថៃ ពួកគេកំពុងល្មើសនឹងមាត្រាទី ១១៩នៃច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌថៃ ដែលបានចែងពីបទល្មើស ដែលធ្វើឲ្យប្រទេសបាត់បង់ដែនអធិបតេយ្យ ទៅឲ្យប្រទេសដទៃ ឬ គំរាមកំហែងឯករាជ្យរបស់ថៃ។ ប្រតិកម្មទៅនឹងការចោទប្រកាន់របស់អាជ្ញាធរថៃ ទាំង ម្ចាស់ផ្ទះ ជាតិអាមេរិកាំង ហើយនិងOcean Builders បានអះអាងថា ផ្ទះបណ្តែតទឹកសាងសង់ឡើងនៅចម្ងាយ ជាង២០គីឡូម៉ែត្រ ពីឆ្នេរកោះភូកេត ពោលគឺនៅក្រៅដែនទឹកសមុទ្ររបស់ថៃ។ មួយវិញ ទៀត Ocean Buildersបានបញ្ជាក់ថា ប្តីប្រពន្ធ អាមេរិកាំងនិងថៃ មិនមែនជាអ្នកសាងសង់ផ្ទះបណ្តែតទឹកនោះទេ។ ពួកគេគ្រាន់តែអ្នកដែលមកស្នាក់នៅតែប៉ុណ្ណោះ។ នៅថ្ងៃសៅរ៍កន្លងទៅ កងនាវាជើងទឹកថៃ បានអះអាងថា គេមានភស្តុតាងដែលថា ប្តីប្រពន្ធមហាសេដ្ឋីលុយប៊ីតខ័ញ មានផែនការចង់បង្កើតរដ្ឋឯករាជ្យនៅក្នុងដែនទឹករបស់ថៃ។ គេនឹងរុះរើ អូសផ្ទះបណ្តែតទឹក យកទៅធ្វើជាភស្តុតាងបន្ថែមទៀត ដើម្បីចោទប្រកាន់ប្តីប្របន្ធមួយគូនេះ ដែលអាចប្រឈមនឹងទោសប្រហារជីវិត ឬការជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។ សម្រាប់អាជ្ញាធរថៃ សកម្មភាពរបស់ម្ចាស់ផ្ទះបណ្តែតទឹកសមុទ្រនឹងជះផលអាក្រក់ទៅលើដែនសមុទ្រថៃ។ បើសិនគេបណ្តោយទុកឲ្យកើតមានផ្ទះបណ្តែតទឹកសមុទ្រ នោះ វានឹងប៉ះពាល់ទៅដល់ចរាចរណ៍ដឹកប្រេង យកទៅផ្គត់ផ្គង់កោះទេសចរណ៍ ភូកេត នៅថ្ងៃខាងមុខ។ ការសាងសង់ បណ្តុះ ផ្ទះបណ្តែតទឹក នៅលើសមុទ្រអន្តរជាតិ ដើម្បីប៉ុនប៉ងបង្កើតជាប្រទេស តូចៗ ឯករាជ្យ ធ្លាប់កើតមានរួចហើយ ប៉ុន្តែ មិនដែលបានទទួលស្គាល់តាមផ្លូវច្បាប់ ពីរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងពិភពលោក ឬអង្គការអន្តរជាតិណាទេ។ អាជ្ញាធរថៃវាយតម្លៃថា គំនិតចង់បង្កើតឲ្យមានសហគមន៍ រស់នៅលើទឹកសមុទ្រ តាមរយៈ ការសាង់សង់ផ្ទះបណ្តែតទឹកសមុទ្រ គឺជានិន្នាការដែលកំពុងវិវឌ្ឍន៍លឿន ទៅជាមួយ នឹងជំនួញដ៏កាក់កប របស់មហាសេដ្ឋី ដែលបានក្លាយខ្លួនជាអ្នកមាន ដោយសារជំនួញប៊ីតខ័ញជាដើម។ ប៊ីតខ័ញជាប្រភេទរូបិយវត្ថុអរូបិយ ដែលមិនមែនចេញដោយធនាគារកណ្តាលនៃប្រទេសណាមួយ ប៉ុន្តែគេអាចយកវាទៅប្រើជាមធ្យោបាយដោះដូរនៅតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធ័រនែត ដូចជារូបិយវត្ថុធម្មតាដែរ៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - អាស៊ីអាគ្នេយ៍៖ តួនាទីរបស់បច្ចេកវិទ្យាក្នុងការទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុ និងវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច

ភាពរីកចម្រើននៃ ហិរញ្ញវត្ថុឌីជីថល ឬហៅជាភាសាអង់គ្លេស Digital Finance ត្រូវមជ្ឈដ្ឋានទូទៅរំពឹងថា អាចជួយលើកស្ទួយជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងជំរុញដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ព្រមទាំងអាចជួយកាត់បន្ថយគម្លាតនៃការទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុ រវាងអ្នកដែលមានចំណូលខ្ពស់ និងអ្នកមានចំណូលទាប ឬរវាងអ្នករស់នៅទីក្រុង និងអ្នករស់នៅទីជនបទដាច់ស្រយាល ក្នុងបណ្តាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ការទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុ តួយ៉ាង សេវាកម្ចី សេវាបញ្ញើ សេវាធានារ៉ាប់រងជាមូលដ្ឋាន ឬសេវាទូទាត់សាច់ប្រាក់ក្នុងសកម្មភាពជួញដូរនានា ត្រូវគេចាត់ទុកជាទូទៅថាជាកត្តាដ៏គន្លឹះមួយដើម្បីផ្តល់ឱកាសឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ អាចមានលទ្ធភាពលើកស្ទួយជីវភាពរស់នៅរបស់ខ្លួន និងចុងក្រោយក៏អាចជំរុញដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច នៅក្នុងបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ក្នុងនោះក៏មានផងដែរ បណ្តាប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ជាក់ស្ដែង ការធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ជាពិសេសពលរដ្ឋរស់នៅតាមបណ្តាតំបន់ជនបទដាច់ស្រយាល ទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុ តែងតែជាបញ្ហាប្រឈម។ ភាពខ្វះខាតហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ចំនួនប្រជាជនតិច ឬទំហំទាបនៃតម្រូវការទូទៅ បានបង្កជាឧបសគ្គរារាំងដល់ការអភិវឌ្ឍធនាគារ ឬគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ មូលហេតុនេះហើយដែលមជ្ឈដ្ឋានទូទៅជឿជាក់ថា របកគំហើញនៃបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗមានតួនាទីយ៉ាងចម្បងក្នុងការលើកស្ទួយការទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុ។ ក្នុងន័យនេះ ដំណោះស្រាយ ហិរញ្ញវត្ថុឌីជីថល ឬហៅជាភាសាអង់គ្លេស Digital Finance ដែលបាននិងកំពុងរីកចម្រើនយ៉ាងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងវិស័យទូរសព្ទចល័ត អាចរំពឹងថានឹងជួយកាត់បន្ថយគម្លាតនៃការទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុ រវាងអ្នកដែលមានចំណូលខ្ពស់ និងអ្នកមានចំណូលទាប ឬរវាងអ្នកនៅទីប្រជុំជនទីក្រុង និងអ្នកនៅទីជនបទដាច់ស្រយាល។ ភាពរីកចម្រើននៃបច្ចេកវិទ្យាក្នុងវិស័យទូរសព្ទចល័ត និងហិរញ្ញវត្ថុនេះ ក៏ត្រូវបានរំពឹងថានឹងជួយរួមចំណែកបង្កើនសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច ជំនួញអាជីវកម្ម កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ លើកកម្ពស់ស្រ្ដីក្នុងការចាត់ចែងហិរញ្ញវត្ថុក្នុងគ្រួសារ ក៏ដូចជាវឌ្ឍនភាពនៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិទាំងមូល។ ផ្នែកលើ ការស្រាវជ្រាវមួយរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ី ហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេស ADB ដែលផ្តោតការសិក្សានេះលើបណ្តាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ចំនួនបួនគឺ ឥណ្ឌូណេស៊ី ហ្វីលីពីន កម្ពុជា និងមីយ៉ាន់ម៉ា បានរកឃើញថា មានតួអង្គបីចម្បងដែលកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាក្នុងការទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុ តួយ៉ាង ពលរដ្ឋក្រីក្រ ស្រ្ដី និងសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (SMEs)។ លទ្ធផលនៃការសិក្សាបានប៉ាន់ប្រមាណថា ការរីកចម្រើនហិរញ្ញវត្ថុឌីជីថល អាចនឹងបង្កើនចំណូលជាតិ វាស់ដោយ ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (ផ.ស.ស) នៅចន្លោះរវាង ២% និង ៣% នៅក្នុងប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំៗ ដូចជា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងហ្វីលីពីន។ នៅប្រទេសកម្ពុជា កត្តានេះអាចជំរុញសក្តានុពលដល់ចំណូលជាតិរហូតដល់ ៦%។ បច្ចេកវិទ្យាក៏អាចមានឥទ្ធិពលផងដែរ ដល់ការអភិវឌ្ឍនាពេលអនាគត ជាពិសេស នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលការទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុក្នុងចំណោមប្រជាជនសរុបនៅមានភាគរយតិចតួចនៅឡើយ ខណៈតម្រូវការបច្ចុប្បន្នត្រូវបានផ្គត់ផ្គង់តែដោយស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុផ្លូវការ ដូចជាធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ លើសពីនេះ លទ្ធផលក៏បានបង្ហាញផងដែរថា សម្រាប់ប្រជាជនដែលរកប្រាក់ចំណូលបានតិចជាង ២ដុល្លារអាមេរិក ក្នុងមួយថ្ងៃ ការរីកចម្រើនបច្ចេកវិទ្យា នឹងអាចជំរុញប្រាក់ចំណូលរបស់ពួកគាត់ឱ្យកើនឡើងរហូតដល់ ១០% នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងហ្វីលីពីន ហើយការកើនឡើងអាចរហូតដល់ប្រហែល ៣០% នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - ហ្វាំងឡង់ ប្រទេសដែលប្រជាជនមានសេចក្តីសុខសុភមង្គល ជាងគេលើលោក

ប្រទេសហ្វាំងឡង់ ស្ថិតនៅទ្វីបអឺរ៉ុប ភាគខាងជើង ទើបតែត្រូវបានគេចាត់ថ្នាក់ ថាជាប្រទេស ដែលប្រជាជន មានសេចក្តីសុខសុភមង្គល ល្អជាងគេបង្អស់ នៅលើលោក។ ការចាត់ថ្នាក់ប្រចាំឆ្នាំនេះ ធ្វើឡើងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ដោយយោងទៅលើការវាយតម្លៃ របស់ប្រជាជនដែលរស់នៅ តាមប្រទេសនីមួយៗ។ កាលពីឆ្នាំ២០១៨ ប្រទេសហ្វាំងឡង់ បានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ដដែលនេះ ម្តងរួចហើយ។ តើហ្វាំងឡង់ ដែលជាប្រទេសមានសីតុណ្ហភាព ត្រជាក់ខ្លាំង និងពុំសូវមានពន្លឺព្រះអាទិត្យនេះ មានអាថ៌កំបាំងអ្វីខ្លះ ទើបធ្វើឲ្យប្រជាជនខ្លួន មានសេក្តីសុខសុភមង្គល លើសគេបែបនេះ? កាលណាគេនិយាយពីប្រទេសហ្វាំងឡង់ គឺគេនឹកដល់ ទៅរូបភាពមួយចំនួន ដែលបង្ហាញពីទិដ្ឋភាពទឹកកកសំឡីសក្បុស ដើមឈើនានាត្រូវគ្រប់ដណ្តប់ ទៅដោយទឹកកក ក្នុងសីតុណ្ហភាពយ៉ាងត្រជាក់ ពិបាកទ្រាំ។ ស្ថិតនៅខាងជើងបង្អស់នៃទ្វីបអឺរ៉ុប ជាប់ជាមួយនឹងដែនមហាសមុទ្រទឹកកកអាកទិក ហ្វាំងឡង់ មានរដូវរងារត្រជាក់ខ្លាំង មានរយៈពេលវែងសឹងតែកន្លះឆ្នាំ។ ៦ខែក្នុងមួយឆ្នាំ ប្រជាជនហ្វាំងឡង់ សឹងតែមិនដែលបានឃើញពន្លឺព្រះអាទិត្យទេ ដោយត្រូវរស់នៅក្នុងបរិយាកាសមេឃមីប្រផេះៗ ស្រទុំជាប្រចាំ។ ធ្លាប់ជាប្រទេស ដែលមានករណីធ្វើអត្តឃាតច្រើនបំផុត មានមតិយល់ឃើញជាច្រើន តែងតែលើកឡើងថា ពន្លឺព្រះអាទិត្យមានសារៈសំខាន់ណាស់ ព្រោះវាជះឥទ្ធិពលដោយផ្ទាល់ ទៅលើកត្តាចិត្តសាស្ត្ររបស់មនុស្ស។ ពេលណាមានពន្លឺព្រះអាទិត្យគ្រប់គ្រាន់ មនុស្សរមែងមានអារម្មណ៍ជ្រះថ្លាស្រលះល្អ ប្រកបដោយសេចក្តីសុខ។ ដោយឡែក ប្រទេសហ្វាំងឡង់ ដែលមានសីតុណ្ហភាពត្រជាក់នោះ គឺជាទីដែលប្រជាជន រស់នៅមានសេចក្តីសុខ សុភមង្គលជាងគេបង្អស់ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រទេសផ្សេង។ ចំណាត់ថ្នាក់នេះ គឺហ្វាំងឡង់ បានទទួលចំនួន២ឆ្នាំជាប់គ្នា ២០១៨ និង២០១៩។ ជាការពិត ហ្វាំងឡង់ ពិតជាមានចំណុចពិសេសអ្វីផ្សេងទៀត ដែលធ្វើឲ្យប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសនេះ មានអារម្មណ៍ថា ពួកគេ រស់នៅមានសេចក្តីសុខ សុភមង្គល។ បើក្រឡេកមើលអតីតកាល នៅរវាងទសវត្សឆ្នាំ៩០ ប្រទេសហ្វាំងឡង់ ជាប្រទេសដែលមានចំនួនករណីធ្វើអត្តឃាត ខ្ពស់ជាងគេលំដាប់ទី២ បន្ទាប់ពីប្រទេសហុងគ្រី។ ប្រជាជនហ្វាំងឡង់ ធ្លាប់ត្រូវបានគេយល់ថា ជាមនុស្សសោះអង្គើយ ឯកោ មិនសប្បាយចិត្ត ហាក់ពេញដោយកង្វល់អ្វីម្យ៉ាង។ ប៉ុន្តែប្រមាណជាង២០ឆ្នាំមកនេះ ស្ថាប័នសុខភាពសាធារណៈហ្វាំងឡង់ បានធ្វើការយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីទប់ស្កាត់បញ្ហាការធ្វើអត្តឃាតនេះ។ បច្ចុប្បន្ន បើយោងតាមតួលេខរបស់អង្គកាសុខភាពពិភពលោក ហ្វាំងឡង់ បានធ្លាប់មកនៅលំដាប់ទី២២ ក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមាន ចំនួនអត្តឃាតច្រើនបំផុត។ សតិអារម្មណ៍មិនស្រស់ថ្លា ពេញដោយកង្វល់ អាចទទួលឥទ្ធិពលពីកត្តាអាកាសធាតុដែលត្រជាក់ ពុំសូវមានពន្លឺព្រះអាទិត្យ។ តែយ៉ាងណា តែកាលណាមនុស្សម្នាក់ មានវិបត្តិក្នុងចិត្ត ទោះចង់រស់នៅទីណាក៏ដោយ ក៏មនុស្សនោះអាចប្រឈមនឹងការធ្វើអត្តឃាតដែរ។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Timo Partonen អះអាងថា បច្ចុប្បន្ននេះ នៅហ្វាំងឡង់ ប្រជាជនហាក់បើកចំហរច្រើន ហើយហ៊ាននិយាយពីវិបត្តិផ្លូវចិត្ត ព្រោះពួកគេមានអារម្មណ៍ថា សង្គមអាចជួយយកអាសារ ជ្រោមជ្រែងផ្នែកស្មារតី។ សេចក្តីសុខផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត ទាំងផ្ទាល់ខ្លួន និងក្នុងសង្គម អារម្មណ៍រស់នៅមានសេចក្តីសុខមានសុភមង្គល គឺជាអារម្មណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន ដែលមនុស្សម្នាក់ៗអាចវាយតម្លៃ។ ជីវិតមានសេចក្តីសុខ គឺជាជីវិតរស់នៅជាក់ស្តែងប្រចាំថ្ងៃ ដែលមនុស្សម្នាក់រំពឹងចង់បាន ហើយដែលគេយល់ថា វាគ្រប់គ្រាន់ ដូចអ្វីដែលមនុស្សនោះស្រម៉ៃចង់បាន មិនថា ការងារ គ្រួសារ ជីវិតឯកជន សុខភាព ការលំហែរ កត្តាសន្តិសុខ និងកត្តាសម្ភាៈជាដើម។ ពោលគឺឆ្លងកាត់ការវាយតម្លៃ ទៅលើចំណុចទាំងអស់នេះ ពីសំណាក់ប្រជាជនជាច្រើននាក់ មកពីប្រទេសប្រមាណជា១៥៦ប្រទេស ទើបអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមអ្នកជំនាញ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ អាចសន្មត់ថា ប្រជាជនហ្វាំងឡង់ រស់នៅមានសេចក្តីសុខ សុភមង្គលជាងគេ។ ប្រជាជនហ្វាំងឡង់ភាគច្រើន អះអាងថា ខ្លួនរស់នៅដោយស្ងប់ស្ងាត់ ដោយសេចក្តីសុខ មិនខ្វះអ្វី មិនថាផ្នែកសម្ភារៈ ឬក៏ផ្នែកទំនាក់ទំនងក្នុងសង្គម មិត្តភ័ក្តឬក្រុមគ្រួសារទេ។ បន្ថែមពីសេចក្តីសុខ ផ្លូវកាយនិងផ្លូវចិត្តនេះ ប្រជាជនហ្វាំងឡង់អះអាងថា ពួកគេរស់នៅប្រកបដោយសុវត្ថិភាព សន្តិសុខខ្ពស់បំផុត។ ពួកគេទទួលបាន នូវសេវាសាធារណៈ សឹងតែល្អឥតខ្ចោះ ពីរដ្ឋ។ ប្រព័ន្ធអប់រំទៀតសោត ក៏មានលក្ខណៈល្អប្រសើរ ដែលផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ ទៅលើក្មេងគ្រប់កម្រិត ជាពិសេសក្មេងដែលមានការលំបាក ជាជាងការចាប់បង្ខំ ជំរុញឲ្យក្មេង គិតតែពីប្រកួតប្រជែងគ្នា។ ជាការពិត សេចក្តីសុខសុភម្គល មិនអាស្រ័យតែទៅលើកត្តាបុគ្គលម្នាក់ៗទេ តែវាទទួលឥទ្ធិពល ដោយផ្ទាល់ ពីកត្តាសង្គម។ រដ្ឋាភិបាលហ្វាំងឡង់ បានព្យាយាមជាប្រចាំ ក្នុងការកាត់បន្ថយ វិសមភាព ឬគម្លាតគ្នានៅក្នុងសង្គម តាមរយៈការផ្តល់សេវាសាធារណៈ ដែលស្មើភាព និងយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ រដ្ឋហ្វាំងឡង់ មានវិធានការជាច្រើន ជួយដល់ប្រជាជនក្រីក្រ អ្នកដែលជួបបញ្ហាលំបាកផ្សេងៗ ឬមនុស្សចាស់ជរាជាដើម។ សមភាពសង្គម យុត្តិធម៌សង្គម សាមគ្គីភាពក្នុងសង្គម ទាំងអស់នេះ គឺជាអាទិភាព នៃដំណើរការរដ្ឋបាល របស់ប្រទេសហ្វាំងឡង់។ មានទំនុកចិត្តលើខ្លួនឯង ហើយមិនត្រូវការអ្វីឲ្យលើសពីនេះ គឺភាពល្អប្រសើរ នៃកត្តាសង្គមទាំងអស់នេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យប្រជាជនហ្វាំងឡង់ម្នាក់ៗ មានទំនុកចិត្តលើខ្លួនឯង ហើយមិនបារម្ភខ្វាយខ្វល់អ្វី ហើយក៏មិនត្រូវការអ្វីឲ្យលើសពីនេះ ក្រៅតែពីរស់នៅយ៉ាងស្ងប់ស្ងាត់ ពោរពេញដោយសេចក្តីសុខ។ កត្តាធម្មជាតិ ក៏ជាផ្នែកមួយ ជំរុញឲ្យប្រជាជនហ្វាំងឡង់ ចូលចិត្តភាពស្ងប់ស្ងាត់ដែរ។ ហ្វាំងឡង់សំបូរទៅដោយព្រៃដើមសាប៉ាំង ហើយនឹងបឹងធម្មជាតិ ប្រមាណ១សែន៨ម៉ឺនបឹង។ ផ្ទះនៅជាប់នឹងមាត់ទឹក អមដោយព្រៃឈើដាច់កន្ទុយភ្នែក គឺជាភាពស្ងប់ស្ងាត់ ដែលប្រជាជនហ្វាំងឡង់ស្រលាញ់បំផុត។ ប្រជាជនហ្វាំងឡង់ រស់នៅកៀកជាប់ជាមួយនឹងធម្មជាតិ ជាទីបំផុត។ យ៉ាងណាមិញ ប្រទេសនៅជុំវិញហ្វាំងឡង់ ដូចជាស៊ុយអែត ន័រវែស ដាណឺម៉ាក ជាដើម ដែលមានកត្តាភូមិសាស្ត្រ គំរូរដ្ឋបាល និងគំរូសង្គម ប្រហាក់ប្រហែលនិងហ្វាំងឡង់ ប្រទេសទាំងនេះ សុទ្ធសឹងតែជាប្រទេស ដែលជាប់ក្នុងចំណោម១០ប្រទេស ដែលប្រជាជនរស់នៅមានសេចក្តីសុខបំផុត។ សេចក្តីសុខ មិនអាស្រ័យទៅលើភាពហ៊ឺហារ សម្ភារៈទំនើបៗ ឬផ្ទះធំស្កឹមស្កៃនោះទេ។ អ្វីដែលសំខាន់បំផុត គឺសេចក្តីសុខផ្លូវចិត្ត រស់នៅដោយសុខសាន្តក្នុងសង្គម និងជាមួយនឹងធម្មជាតិដ៏ស្ងប់ស្ងាត់។ ក៏ប៉ុន្តែសេចក្តីសុខសុភមង្គលរបស់ប្រជាជន នឹងមិនមានទេ ដរាបណា គ្មានការធានាពីអំណាចរដ្ឋបាល ក្នុងការរៀបចំ ឲ្យមានយុត្តិធម៌ និងសមធម៌ក្នុងសង្គម។ រដ្ឋត្រូវធានា ឲ្យមានសេវាសាធារណៈ ដែលបំរើពលរដ្ឋ ក្នុងទិសដៅតែមួយគត់ គឺចង់ឲ្យពលរដ្ឋ បានប្រកបដោយសេចក្តីសុខ៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - ហេតុអ្វីចិនក្លាយជាចំណុចចម្រូងចម្រាសក្នុងការបោះឆ្នោតឥណ្ឌូណេស៊ី

នៅថ្ងៃពុធ១៧មេសានេះ ពលរដ្ឋឥណ្ឌូណេស៊ីជាង ១៩០លាននាក់ ត្រូវចេញទៅបោះឆ្នោត ដើម្បីជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មី។ ការស្ទាបស្ទង់មតិជាច្រើនបង្ហាញថា លោកចូកូ វីដូដូ ដែលជាប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិ គឺជាអ្នកមានប្រៀប នៅក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ ក៏ប៉ុន្តែ គេសង្កេតឃើញថា នៅពេញក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត បញ្ហាដ៏ចម្រូងចម្រាសមួយ បានក្លាយជាចំណោទសម្រាប់លោកចូកូ វីដូដូ។ នោះគឺឥទ្ធិពលរបស់ចិន ដែលកើនឡើងខ្លាំងជាមួយនឹងកំណើននៃការវិនិយោគលើវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅឥណ្ឌូណេស៊ី។ លោកចូកូ វីដូដូ ឈរឈ្មោះជាប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ីសម្រាប់អាណត្តិថ្មី នៅក្នុងការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃពុធនេះ ជាមួយនឹងចំណុចខ្លាំងមួយ គឺភាពរឹងមាំនៃសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលអត្រាអតិផរណាមានកម្រិតទាប ចំណែកឯអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចវិញមានកម្រិតខ្ពស់ប្រមាណជា ៥% ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ចាប់តាំងពីលោកចូលកាន់តំណែង កាលពីឆ្នាំ២០១៤មក។ ក៏ប៉ុន្តែ គូប្រជែងរបស់លោកបានផ្តោតទៅលើចំណុចដ៏ចម្រូងចម្រាសមួយ ដើម្បីជាប្រធានបទនៃការវាយប្រហារទៅលើលោកចូកូ វីដូដូ គឺលំហូរដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នៃវិនិយោគរបស់ចិន នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី។ គេសង្កេតឃើញថា នៅក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ លោកចូកូ វីដូដូ បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយជាអាទិភាពមួយ គឺការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅទូទាំងប្រទេស ដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការបង្កើតការងារដល់ប្រជាជន ហើយការអភិវឌ្ឍវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនេះត្រូវការជាចាំបាច់នូវវិនិយោគបរទេស ជាពិសេស វិនិយោគរបស់ចិន ដែលជាប្រទេសសម្បូរលុយ។ គ្រាន់តែនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅនេះ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកវីដូដូបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងវិនិយោគជាមួយចិន នៅក្នុងទំហំទឹកប្រាក់រហូតដល់ទៅ ២៣ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក បន្ថែមពីលើគម្រោងជាច្រើនដែលមានស្រាប់ ជាពិសេស គឺគម្រោងសាងសង់បណ្តាញរថភ្លើងល្បឿនលឿន ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ៦ពាន់លានដុល្លារ ដែលជាគម្រោងដ៏ចម្រូងចម្រាសមួយ ហើយដែលគូប្រជែងរបស់លោកវីដូដូតែងតែលើកយកមកវាយប្រហារលើរូបលោក។ តាមការពិតទៅ បើមើលទៅតាមតួលេខរបស់រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូណេស៊ី គិតមកទល់នឹងឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅនេះ ចិនមិនមែនជាប្រទេសដែលបោះទុនវិនិយោគច្រើនជាងគេនោះទេ នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី។ ប្រទេសដែលវិនិយោគច្រើនជាងគេនៅឥណ្ឌូណេស៊ី គឺសិង្ហបុរី ចំណែកឯចិនវិញស្ថិតនៅលំដាប់ទី៣ឯណោះ នៅពីក្រោយជប៉ុន ដែលនៅលំដាប់ទី២។ ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ គណបក្សប្រឆាំងឥណ្ឌូណេស៊ីចូលចិត្តលើកយកវិនិយោគចិនមកធ្វើការឃោសនាបោះឆ្នោត ដើម្បីវាយប្រហារលើលោកចូកូ វីដូដូ គឺធ្វើតម្រូវទៅតាមនិន្នាការប្រឆាំងចិន ដែលកើតមានកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ នៅក្នុងចំណោមប្រជាជនឥណ្ឌូណេស៊ីដែលជាម្ចាស់ឆ្នោត។ មែនទែនទៅ នៅក្នុងមួយរយៈកាលចុងក្រោយនេះ គេសង្កេតឃើញថា និន្នាការប្រឆាំងនឹងវិនិយោគចិនមិនមែនកើតមានឡើងតែនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីនេះមួយនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ វាបានកើតមានឡើងជាទូទៅ នៅស្ទើរតែគ្រប់ប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី ហើយជារឿយៗ គោលនយោបាយប្រឆាំងនឹងវិនិយោគចិនបានក្លាយទៅជាប្រធានបទដ៏ពេញនិយមមួយ នៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត ហើយភាគច្រើនវាជាគោលនយោបាយ ដែលទាក់ទាញនូវចំណាប់អារម្មណ៍ និងទទួលបាននូវការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាជនម្ចាស់ឆ្នោត។ ជាក់ស្តែង គេសង្កេតឃើញថា នៅក្នុងការបោះឆ្នោតថៃកន្លងទៅថ្មីៗនេះ គម្រោងវិនិយោគចិន គឺជាប្រធានបទដ៏សំខាន់មួយ ដែលគណបក្សភឿថៃលើកយកមកធ្វើការឃោសនា ដើម្បីរិះគន់លើរបបសឹក ហើយព្រមទាំងបានសន្យាទៀតផងថា ប្រសិនបើពួកគេជាប់ឆ្នោតឡើងកាន់អំណាច ពួកគេនឹងធ្វើការសើរើមើលឡើងវិញ នូវគម្រោងវិនិយោគ ដែលរបបសឹកបានព្រមព្រៀងជាមួយចិន កាលពីពេលកន្លងមក។ នៅម៉ាឡេស៊ីវិញ លោកមហាធៀរ មហាម៉ាត់ ក៏បានផ្តោតជាសំខាន់ ទៅលើគោលនយោបាយប្រឆាំងនឹងគម្រោងវិនិយោគរបស់ចិននេះដែរ នៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត កាលពីឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅ។ យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត ដែលលោកបានទទួលជោគជ័យលើអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលមានជាប់ពាក់ព័ន្ធច្រើននឹងគម្រោងវិនិយោគចិន។ និយាយជារួមទៅ នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គោលនយោបាយប្រឆាំងនឹងវិនិយោគចិន កំពុងតែក្លាយទៅជាប្រធានបទដ៏ពេញនិយមមួយ នៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត មិនថានៅឥណ្ឌូណេស៊ី ឬក៏នៅតាមបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍផ្សេងទៀត ជាពិសេសនៅអាស៊ី។ ជាទូទៅ គេតែងតែនាំគ្នាសំឡឹងមើលទៅលើវិនិយោគចិនក្នុងផ្លូវអវិជ្ជមាន គឺម្យ៉ាង ដោយសារតែគេនាំគ្នាគិតថា គម្រោងវិនិយោគចិនច្រើនតែធ្វើឡើងដោយខ្វះតម្លាភាព ងាយនឹងពាក់ព័ន្ធក្នុងអំពើពុករលួយ ហើយថាជាគម្រោងដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ចិនគ្នាឯង ជាជាងដល់ប្រជាជនក្នុងស្រុក ដោយសារតែគម្រោងវិនិយោគរបស់ចិនភាគច្រើនយកពលករពីចិនឲ្យមកធ្វើការ។ ម្យ៉ាងទៀត ដោយសារតែគេបារម្ភខ្លាចលុយវិនិយោគដែលបានមកដោយស្រួលៗពីចិននេះ ត្រូវក្លាយទៅជាអន្ទាក់បំណុលនាំឲ្យប្រទេសដែលជាអ្នកទទួលវិនិយោគត្រូវវ័ណ្ឌ ក ដោយបំណុលចិន ហើយត្រូវបង្ខំចិត្តកាត់ទីតាំងជាយុទ្ធសាស្រ្តណាមួយទៅឲ្យចិនគ្រប់គ្រង ដែលជាហេតុនាំឲ្យប៉ះពាល់ទៅដល់អធិបតេយ្យរបស់ប្រទេស៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - ស៊ូដង់៖ក្រោយការទម្លាក់លោកអូម៉ា អ៊ែលបេស្ហៀរពីអំណាច ស្ថានការណ៍កំពុងបន្តច្របូកច្របល់ខ្លាំង

នៅក្នុងប្រទេសស៊ូដង់ ៤ថ្ងៃក្រោយពីកងទ័ពបានទម្លាក់លោកអូម៉ា អ៊ែលបេស្ហៀរពីតំណែងប្រធានាធិបតីមក ក្បួនបាតុកម្មរបស់ប្រជាជនកំពុងបន្តមានយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេងនៅក្នុងទីក្រុងខាទុំ។ គួររម្លឹកថា បន្ទាប់ពីទម្លាក់លោកអ៊ែលបេស្ហៀរចេញពីអំណាចក្នុងថ្ងៃទី១១ មេសាមក អំណាចកំពុងស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់ឧត្តមសេនីយអាប់ឌែល ហ្វាតា អាល់បួរ៉ាន ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាយោធា។ លោកបួរ៉ានបានបញ្ជាក់ថា កងទ័ពមិនកាន់អំណាចរហូតទេ ហើយនៅក្នុងសម័យអន្តរកាល កងទ័ពត្រូវការពេលយ៉ាងយូរបំផុតចំនួន ២ឆ្នាំ មុននឹងផ្ទេរអំណាចទៅឲ្យក្រុមស៊ីវិល។ តែក្រុមបាតុករមិនចង់រង់ចាំ និងបន្តទាមទារឲ្យកងទ័ពប្រគល់អំណាចភ្លាមទៅឲ្យក្រុមស៊ីវិល។ តើការផ្ទេរអំណាចភ្លាមទៅឲ្យក្រុមស៊ីវិលនឹងអាចធ្វើបានឬទេ និងថា ហេតុអ្វីបានជាក្រុមបាតុករតក់ក្រហល់ខ្លាំងដ៏ម្លឹង? គោលដៅរបស់ប្រជាជនស៊ូដង់ទូទៅចង់បានគឺបានសម្រេចហើយ នោះគឺការទម្លាក់លោកអូម៉ា អ៊ែលបេស្ហៀរចេញពីកៅអីប្រធានាធិបតីដែលលោកបានអង្គុយជិត ៣០ឆ្នាំ។ តែគេមិនត្រូវភ្លេចនិយាយទេថា បើកុំតែមានកងទ័ពជួយគាំទ្រពីក្រោយ ម្ល៉ោះប្រធានាធិបតីកាន់អំណាចដុះស្លែរូបនេះក៏មិនងាយនឹងបោះអំណាចចោលស្រួលៗដែរ។ គួររម្លឹកជូនឡើងវិញបន្តិចថា ប្រជាជនស៊ូដង់ដែលបានក្រោកឈរបះបោរតាំងពីថ្ងៃទី១៩ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៨ គឺដើម្បីប្រឆាំងនឹងតម្លៃនំប៉័ងដែលបានឡើងថ្លៃមួយជាបី។ តែគឺទើបក្នុងថ្ងៃទី៦ មេសាកន្លងទៅថ្មីៗនេះទេដែលស្ថានការណ៍បានផ្តើមប្រែរូបភាពដោយក្រុមបាតុករបាននាំគ្នាទៅបោះទីតាំងជាប្រចាំនៅពីមុខអគ្គសេនាធិការដ្ឋានកងទ័ពតែម្តង។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក កម្មវត្ថុនៃបាតុកម្មក៏បានប្រែរូបភាពពីការប្រឆាំងនឹងនំប៉័ងឡើងថ្លៃទៅជាការទាមទារឲ្យលោកអូម៉ា អ៊ែលបេស្ហៀរចុះចេញពីអំណាច។ តាមពិតទៅ ហេតុផលនៃការទាមទារឲ្យលោកអ៊ែលបេស្ហៀរចុះពីកៅអីប្រធានាធិបតីមិនដោយសាររឿងនំប៉័ងឡើងថ្លៃមួយទេ តែដោយសារការគ្រប់គ្រងប្រទេសមិនល្អ កំណើនអំពើពុករលួយ និងសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ដុនដាបខ្លាំង។ លើសពីនេះ លោកអ៊ែលបេស្ហៀរក៏កំពុងបន្តរងការចោទប្រកាន់ពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេក្នុងរឿងប្រព្រឹត្តិឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅក្នុងតំបន់ដាហ្វួរកាលពីឆ្នាំ ២០០៣។ គេត្រូវរង់ចាំដល់ថ្ងៃទី១១ មេសាទើបកងទ័ពបានសម្រេចចិត្តបញ្ចប់តំណែងលោកអូម៉ា អ៊ែលបេស្ហៀរ។ ព្រឹត្តិការណ៍នៅស៊ូដង់ពេលនេះ គឺស្រដៀងគ្នានឹងព្រឹត្តិការណ៍នៅក្នុងប្រទេសអាល់ហ្សេរីដែលកងទ័ពជាអ្នកបង្ខំលោកអាប់ឌែលឡាហ្ស៊ីស ប៊ូតេហ្វ្លីកាឲ្យចុះចេញពីកៅអីប្រធានាធិបតី។ តែអ្វីដែលខុសគ្នាបន្តិចនៅត្រង់ថា កងទ័ពអាល់ហ្សេរីបានប្រើច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីរុញលោកប៊ូតេហ្វ្លីកា ចំណែកនៅស៊ូដង់វិញ ជារូបភាពរដ្ឋប្រហារយោធា។ សករាជរបស់លោកអូម៉ា អ៊ែលបេស្ហៀរបានបិទបញ្ចប់ហើយ តែសករាជថ្មីនៅក្រោយលោកអ៊ែលបេស្ហៀរហាក់កំពុងបន្តស្រពិចស្រពិច និងច្របូកច្របល់ខ្លាំង។ មានការចោទជាសំណួរថា តើស៊ូដង់កំពុងធ្វ់ដំណើរលើផ្លូវឆ្ពោះទៅរកការផ្លាស់ប្តូរដូចដែលប្រជាជនចង់បាន ឬមួយក៏កំពុងជាប់គាំងលើផ្លូវមួយនេះបាត់ទៅហើយ។ ពិតណាស់ អំណាចនៅស៊ូដង់ក្នុងសម័យអន្តរកាលកំពុងរៀបចំចាត់ចែងដោយកងទ័ព ពិសេសប្រធានក្រុមប្រឹក្សាយោធាឧត្តមសេនីយអាប់ឌែល ហ្វាតា អាល់បួរ៉ាន។ គួររម្លឹកថានៅក្រោយការទម្លាក់លោកអ៊ែលបេស្ហៀរភ្លាម រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិបានឡើងកាន់អំណាចបណ្តោះអាសន្ន តែនៅមួយថ្ងៃក្រោយមក និងក្រោមឥទ្ធិពលរបស់ក្រុមបាតុករ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិរូបនោះក៏បានប្រកាសឈប់វិញ ហើយដាក់ជំនួសឧត្តមសេនីយអាប់ឌែល ហ្វាតា អាល់បួរ៉ាន។ ឧត្តមសេនីយអាល់បួរ៉ានជាឥស្សរជនដែលសាធារណជនទូទៅមិនសូវស្គាល់ និងក៏ត្រូវបានគ្រប់គ្នាចាត់ទុកជាឥស្សរជននៅក្រៅប្រព័ន្ធដឹកនាំរបស់លោកអ៊ែលបេស្ហៀរ។ ខណៈនេះ លោកអាល់បួរ៉ានកំពុងបង្ហាញឲ្យឃើញនូវសកម្មភាពជីកកប់ប្រព័ន្ធចាស់ដោយផ្តើមធ្វើកំណែទម្រង់លើស្ថានប័នកងទ័ព ពិសេសដោះដូរអគ្គ និងអគ្គរងនៅអគ្គបញ្ជាការដ្ឋាន។ បន្ទាប់មក ឧត្តមសេនីយបួរ៉ានបានសន្យាដោះលែងក្រុមបាតុករដែលបានចាប់ខ្លួនពេលមុន លើកបម្រាមគោចរ អូស ក ជនដៃដល់សម្លាប់បាតុករទៅកាត់ទោស និងគាស់ចេញទាំងឫសនូវបក្ខពួករបស់អតីតប្រធានាធិបតីផ្តាច់ការលោកអ៊ែលបេស្ហៀរ។ សំខាន់ជាងនេះ ឧត្តមសេនីយអាល់បួរ៉ានបានប្តេជ្ញាថា សម័យអន្តរកាលក្រោមការកាន់កាប់របស់លោកមានរយៈពេលយ៉ាងយូរបំផុតត្រឹម ២ឆ្នាំ មានន័យថា លោកនឹងផ្ទេរអំណាចទៅឲ្យរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលពីពេលនេះនៅ ២ឆ្នាំខាងមុខ។ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា ប្រជាជនបន្តមិនសុខចិត្ត និងបន្តទាមទារឲ្យមានការផ្ទេរអំណាចភ្លាមទៅឲ្យក្រុមស៊ីវិល។ ការទាមទារដូចគ្នានេះក៏កំពុងបន្តមានពីសហគមន៍អន្តរជាតិដែរ ដោយចាប់ផ្តើមពីសហរដ្ឋអាមេរិក អង់គ្លេស និងប្រទេសន័រវែស។ ពិតណាស់ កាលៈទេសៈនៅស៊ូដង់សព្វថ្ងៃបានតម្រូវឲ្យកងទ័ពឡើងកាច់ចង្កូតប្រទេសដើម្បីរំងាប់ស្ថានការណ៍ និងរៀបចំសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គមឡើងវិញ មុននឹងផ្ទេរអំណាចទៅឲ្យក្រុមស៊ីវិលនៅថ្ងៃណាមួយ។ តែក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ និងអ្វីដែលប្រជាជនកំពុងបារម្ភខ្លាំង គឺខ្លាចស៊ូដង់ដែលទើបធ្លាក់ពីរបបផ្តាច់ការស៊ីវិលទៅក្នុងរបបផ្តាច់ការយោធាវិញទេ ពោល ចេញរួចពីទ្រុងខ្លាបែរជាចូលទ្រង់តោវិញ៕